Psychisch profiel
Laatste bijwerking : 2021.11.19
"Er is geen medicijn dat geneest wat geluk niet geneest" (Gabriel Garcia Marquez).
Wij zijn meer dan spieren, gewrichten en organen. Wij beschikken eveneens over gevoelens, een denkend vermogen en een bewustzijn. Dit vertaalt zich naast het vertrouwde fysieke lichaam in een emotioneel, mentaal en spiritueel lichaam. Hoe deze verschillende lichamen functioneren en hoe zich tov elkaar verhouden is voor elk van ons verschillend.
Voor onze gezondheid zijn beiden, lichaam en geest, zowel de fysische als psychische hygiëne vitaal belangrijk ! Quantumfysica heeft reeds duidelijk aangetoond dat een deeltje en energie (golf) eigenlijk hetzelfde zijn : materie als gecondenseerde energie (zoals Einstein ons leerde) ; hun (onweerlegbare) onderlinge verwisselbaarheid is al een aanwijzing hoe belangrijk de tandem materie en niet-materie (dus fysiek en psyche) voor onze gezondheid wel is.
Er zijn mensen die de wereld ervaren als een constant opeenvolgen van kleine genoegens : opstaan, ontbijten, wat kletsen, over het weer, over de kleine dingen van het leven.
Er zijn mensen die de wereld smaken met een soort van bitterheid. Opstaan 's morgens is moeilijk, kletsen is vervelend. De kleine dingen van het leven kunnen hen niet bekoren.
En in onze moderne jachtige tijd komen velen niet meer van binnen tot rust. Met alle gadgets die we hebben, lijken mensen elk moment te willen opvullen met een externe activiteit. Eens niets doen, alleen zitten en bezig zijn met zijn interne wereld, dagdromen, zichzelf mentaal amuseren... dat kunnen velen niet meer.
Just thinking...
Overzicht inhoud :
De sleutelmomenten in het leven
Inhoud :
De scheikunde achter geluk
Het organisme bezit ongeveer 300 à 400 neurotransmitters. Een veertigtal werden chemisch geïsoleerd, waarvan 2 de belangrijkste : serotonine en dopamine.
Wij weten met zekerheid dat bepaalde individuen genetisch voorbestemd zijn tot grote transporters van serotonine of dopamine. Anderen zijn eerder kleine transporters. Wat niet wil zeggen dat grote serotonine-transporters gelukkig zullen zijn en kleine ongelukkig.
De secretie van mediatoren wordt immers vooral gemodelleerd door het milieu. De routine van elke dag bv. maakt kleine transporters gelukkig, doch verveelt de grote. Ingeval van oorlog zijn grote transporters helden. Zij worden voordurend gestimuleerd, hun leven heeft zin, zij worden onderscheiden. In vredestijd belanden zij achter de tralies. Zij zijn ongelukkig. Kleine transporters teren in vredesstijd op hun aangeleerde routine en ontplooien zich daarbij heel goed. In oorlogstijd echter hebben zij van alles schrik, altijd. Zij zijn ongelukkig. De omgeving bepaalt dus het verschil.
Let op de analogie met ADHD (dopamine-transport probleem?)...
Naargelang de gekregen opvoeding sturen de hersenen informatie naar de voorkeurgebieden voor "smart" of voor "euforie". Zijn de hersenen gewoon de opgenomen informatie te sturen naar het "smartgebied" dan lopen die mensen er steeds ongelukkig bij. Komt de informatie toe in het "euforiegebied" dan zijn zij gelukkig. Een andere opvoeding, een andere omgeving kan de hersenen zodanig sturen dat eenzelfde informatie naar gewoonte gestuurd wordt naar de ene of naar de andere zone.
Een gedeelte van de hersenen wordt dus gevormd, gemodelleerd, gestuurd onder druk van het milieu. Bij het kind bv. zal de omgeving bepalend zijn voor de ontwikkeling van neurale schakelingen die zorgen voor een latere gelukkige of een sombere geestesgesteldheid. De genen worden alzo gekneed door het milieu. De eerste levensjaren van een kind zijn hierbij heel belangrijk, want in die levensperiode wordt zijn uiteindelijke instelling, somber of gelukkig, bepaald. Het milieu zorgt voor een voortdurende modellering, een hele even lang. Gelukkig zijn is daarom een werk van elke dag.
Toch kunnen wij ongelukkige jaren kennen als kind en gelukkig worden als volwassene. Door onze mentale veerkracht...
De mentale veerkracht
De mentale veerkracht staat voor het heropnemen van de ontwikkeling na een speling van het lot of tegenslag die ons psychisch dood maakte.
Wanneer we het slachtoffer zijn van ernstige agressie (grote armoede, oorlog, woningbrand, ernstig ongeval...), dan zijn we wezenloos, psychisch dood, zo erg dat er geen verschil meer te merken valt tussen het leven en de dood. Dit is de omschrijving van "trauma". De mentale veerkracht zet ons aan in en rondom ons te kijken hoe om te gaan met de wonde die gegrift staat in het geheugen of in het lichaam, om terug te kunnen leven.
"Sommige dingen kan je enkel zien met ogen die geweend hebben" ().
Pijn als bron van wijsheid... (emotionele intelligentie).
Worden genetisch en biologisch gezonde hersenen niet gestimuleerd door alledaagse dingen (bij een baby bv. door te spelen, te praten, verzorgd te worden, berispt, gevoed...) dan atrofiëren de neuronen op moleculair niveau. Men spreekt dan van neurale agonie. De hersenen smelten dan als een spier die niet meer wordt gebruikt.
Gaan wij rond deze kinderen met "gesmolten" hersenen een milieu creëren aangepast aan hun ritme in een familiale omgeving waar terug wordt gespeeld, gepraat, verzorgd, berispt en gevoed, dan zien wij na een bepaalde tijd dat de neuronen terug gaan functioneren. Door onze neurale veerkracht.
Een heleboel schakelingen worden, onder invloed van het milieu, gevormd tijdens de kinderjaren. Deze neurale hyperactiviteit is vooral intens gedurende de eerste levensjaren vooraleer af te zwakken. Deze steekt weer de kop op tijdens de jonge jaren, bij de eerste liefdeservaring, om vervolgens terug rustig te worden. Later treden nog levenssituaties met neurale hyperactiviteit. Wat er op wijst dat er altijd momenten van mentale veerkracht mogelijk zijn en dat niets onontkoombaar is.
Optimisme, één van de belangrijkste menselijke psychische energiestromen, biedt een betere toekomst dan pessimisme. Optimisten leven gemiddeld 7 jaren langer dan pessimisten en hebben op oudere leeftijd minder lichamelijke klachten. Andere psychische energiestromen zijn : begeestering, ijver, alertheid, relativeringsvermogen, lef, doorzettingsvermogen, humor... Het zijn zelfs fysisch waarneembare energievormen. De hersenen zijn in wezen een krachtcentrale.
Gezond van lichaam én geest :
Onze eerste bekommernis is gebaseerd op "overleven" : ademen, voedsel, drinken, slaap, sex.... Deze bekommernis is gebaseerd op onze organische, fysiologische behoudsgezindheid. Is hieraan voldaan, dan kunnen we "leven". Voedsel, slaap... zijn echter niet voldoende, wij willen meer om te "leven". Hiervoor moeten we hoger geraken op de piramide van Maslow, een hiërarchische ordening van behoeften.
Elkeen moet eerst voldoen aan de behoeften van het eerste niveau vooraleer op te kunnen klimmen naar een hoger niveau. Wat dan eerst telt is overleven, alvorens zijn veiligheid te verzekeren.
Ons gedrag wordt bepaald door het niveau waar we ons bevinden. Het heeft geen zin iemand te motiveren tot zelfontplooiing wanneer die persoon moet vechten om alleen nog maar in zijn eigen onderhoud/overleven te voorzien.
Zo ook kan het vormen van een groepsband (vrienden, familie, beroeps, gemeenschap) of zelfs van liefdesrelatie pas vanaf niveau 3. Het respect voor anderen, voor zichzelf en de uiteindelijke zelfverwezenlijking zijn gebouwd op de eerste 3 niveaus die samen de fundamenten vormen van de persoonlijke ontwikkeling.
De overgang van het een niveau naar het ander moet natuurlijk genuanceerd worden. Men kan in de overgang zitten, of op meerdere niveaus op hetzelfde moment, men kan zowel van niveau stijgen als dalen.
Deze benadering verschilt eigenlijk niet zoveel van de Griekse filosofie die uitging van 4 niveaus : de fysische behoeften (waar moet aan voldaan worden), de meer specifieke behoeften (waar men wel zonder kan zoals seks bv.), de verwachtingen en verzuchtingen (die in grote lijnen overeenkomen met de hoogste niveaus bij Maslow), en tenslotte de onbereikbare verlangens (zoals de onsterfelijkheid). Juist omdat deze niet realiseerbaar zijn, doen zij echt dromen, maar zij kunnen ook ongelukkig maken, zodat het hoogste niveau niet noodzakelijk gelijk staat met gelukkig zijn...
De sleutelmomenten in het leven
Geluk vereist constant aandacht. Ongelukkig zijn wij allen op momenten in het leven. Er bestaan echter sleutelmomenten, momenten waarop alles terug mogelijk is.
De kinderjaren zijn niet altijd gelukkige tijden, maar eerder een periode vol emotionele spanningen van geluk en ongeluk, misschien omdat er dan veel neurotransmitters worden vrijgesteld.
Buiten de kinderjaren is de eerste liefdeservaring het eerste gevoelig moment. Het is een moment met meer aandacht voor de wereld rondom ons en met meer begrip. Voor de "slechte starters" in het leven leert een eerste liefde beter liefhebben. Zij kunnen van gevoelsstijl veranderen. Omgekeerd kunnen "goede starters" bij een eerste liefde mislukken, omdat het voor hen te zwaar is om dragen, zij raken erdoor in de war, het maakt angstig. Zij beleven liefde als een trauma.
Er zijn mensen die laat verliefd worden, dikwijls tot hun eigen verbazing. Wat er op wijst dat de plasticiteit van de hersenen, haar capaciteit nieuwe schakelingen te ontwikkelen, levenslang actief blijft. Met de jaren echter hebben we minder last van ongeluk omdat de uitlokkers van geluk en ongeluk verschillend zijn. De neurale plasticiteit van de hersenen blijft wel bestaan maar wordt zwakker. Opdat een baby zich goed zou voelen, volstaat de aanwezigheid van de moeder ; maar oudere mensen kunnen terug vallen op de foto's van hun jeugd. Zij creëren dan zelf hun momenten van geluk dankzij hun verleden, wat een kind niet kan. Bejaarden creëren zo hun geluk door de herinnering.
Geluk
Geluk en rijkdom zijn een kwestie van perceptie en positionering.
De perceptie van rijkdom is nauw verbonden met criteria, verwachtingen, levensniveau en (gewenste) sociale positie. Zelfs een persoon die het dubbele verdient maar zijn gelden minder goed beheert, die zich dieper in de schulden steekt om een luxewagen, een huis, wat merkkleren... te betalen, kan toch in de problemen komen bij tegenslag. Is hij dan nog werkelijk rijk?
Eigenlijk, om gelukkig te zijn, moet je ook rijk zijn aan ervaringen, gevoelens en sociale contacten. Geluk zit in de voorstelling die je er zelf van maakt. Zichzelf waarderen en door anderen gewaardeerd worden, dat heet gelukkig zijn!
Vertrouwen geeft diepte aan relaties tussen mensen. Gering vertrouwen veroorzaakt wrijvingen. In intieme relaties groeit het vertrouwen naarmate de onzekerheid afneemt. Sleutelwoorden zijn openheid en communicatie, eerlijkheid en respect. Mooie woorden alleen kondigen gedrag aan, geven hoop. Maar die woorden moeten ook gevolgd worden door daden, die bevestigen, die het vertrouwen vergroten. Vertrouwen hebben in een persoon staat voor geloven in zijn integriteit en zijn capaciteiten. Een relatie met iemand die je vertrouwt is aangenaam. Omgaan met iemand die je wantrouwt is vermoeiend : in een relatie met veel vertrouwen kan je het verkeerde zeggen en toch begrepen worden, in een relatie met weinig vertrouwen kan je weloverwogen verwoorden en toch misbegrepen worden.
Gelukkige mensen leggen meer dan de anderen de nadruk op de positieve zaken in hun leven. Zij koesteren de gelukkige momenten.
De manier waarop koppels zich gedragen op gelukkige momenten is even belangrijk, of zelfs belangrijker voor hun relatie, dan hun capaciteit elkaar te helpen in moeilijke momenten. De wederzijdse steun en het getoonde enthousiasme op goede momenten zijn essentieel voor een goede relatie.
Passieve reacties op enthousiaste uitingen wijzen op een tekort aan belangstelling, en zijn bijna even schadelijk voor de relatie van het koppel als minachtende antwoorden.
Partners van gelukkige koppels tonen meer positieve emoties van vreugde, dankbaarheid, sereniteit, belangstelling, hoop, fierheid, plezier, inspiratie, bewondering en liefde. Alhoewel al deze emoties belangrijk zijn, zijn toch vooral de tekens van dankbaarheid de meest belangrijkste in de relatie met de andere.
Er bestaan meerdere manieren om zijn persoonlijke score van positieve emoties te verhogen : trachten dagelijkse taken (zoals het eten bereiden) grappig en aangenaam te maken, profiteren van elk gelegenheid om de partner te bedanken, elke dag de tijd vinden om iets positiefs te delen, regelmatig de partner bedanken voor zijn vriendelijkheid (in plaats van deze als definitief verworven te beschouwen) : het gedrag van beide partners is even belangrijk als alles goed gaat.
Tenslotte zijn de koppels die dikwijls kussen ook de koppels die het langst leven... Maar dat heeft ook te maken met immuniteit.
