Zoëlho, op naar een bewuste levensstijl.

Cytokines

 

          Laatste bijwerking : 2022.4.30

 

 

Cytokines (of interleukines) zijn boodschapperstoffen van het immuunsysteem. Het immuunsysteem zelf gebruikt cytokines om de hersenen te informeren over de immunologische staat van het organisme (of er een infectie is bv.). Cytokines verzorgen de communicatie tussen de verschillende verdedigingslijnen, zorgen dat het immuunsysteem (leukocyten) juist ingelicht wordt zodat de juiste wapens op de juiste plaats kunnen ingezet worden.

 

Cytokines worden vrijgesteld door bepaalde cellen en geven signalen door aan andere cellen gedurende het immuunproces. Meestal zetten ze de cellen van het immuunsysteem aan om in actie te treden of om juist tot rust te komen (pro-inflammatoir of anti-inflammatoir).

 

Cytokines zijn oplosbare eiwitten en belangrijke elementen in de controle van de immuunrespons (aangeboren immuniteit). Zij moduleren de differentiatie en de vermenigvuldiging van hematopoietische stamcellen en activeren lymfocyten en fagocyten. Zij controleren het evenwicht tussen humorale en cellulaire antwoorden (zie : "Immuunrespons"). Andere cytokines kunnen tussen komen bij ontstekingreacties of treden op als cytotoxines. De meeste cytokines vertonen een pleïotroop effect (meervoudige activiteiten) en verschillende celtypen maken verschillende cytokine-cocktails aan. De meeste cytokines werken in op andere cellen dan op de cellen die hen vrijstellen (paracrien) maar sommigen kunnen ook hetzelfde celtype stimuleren (autocrien) (zie : "Cel-cel communicatie").  

 

Soorten :

 

    • Lymfokines : zijn cytokines die door T-helper-cellen (= CD4-cellen) worden afgescheiden.

 

      • Interferonen (IFN) : zonder interferonen kan het immuunsysteem een virale infectie moeilijk onder controle krijgen. Zij geven aan de geinfecteerde cel het teken zelfmoord te plegen (apoptose) en zorgen voor het in slaap raken van het virus (in afwachting van een heropflakkering).

 

        • IFN α en β :

          • α lymfokines worden geproduceerd door vrijwel alle cellen in het organisme, met o.a. een werking tegen virale infecties of tumoren : interferonen houden virussen tegen zich te reproduceren en verbeteren de dodende actie van de T-killer-cellen (als een cel interferon van een andere cel bespeurt dan gaat de cel eiwitten aanmaken die de replicatie van virussen in de cel voorkomen) ;

          • β lymfokines worden geproduceerd door fibroblasten (bindweefselcellen) na contact met bepaalde RNA-structuren, welke het gevolg zijn van een virale activiteit.

 

        • IFN γ : een lymfokine geproduceerd door T-lymfocyten (NK (natural killer) en Th1 voor

          • de regulatie van de immuunprocessen ;

          • macrofage-activerende factor : haar secretie leidt tot de vorming van HLA moleculen op de cellen waar zij gestockeerd zitten, vervolgens tot de vorming van koppels HLA/peptide, wat eindigt in de herkenning door de lymfocyten T (CD4) van het vreemde peptide (zie : "Immuunrespons, antigeenherkenning") ;

          • verhoogt de doorlaadbaarheid van de darmwand, waardoor het aantal antigene peptiden verhoogt die penetreren in de bloedcirculatie ;

          • de gezonde cellen "verwittigen" voor een nakende virale aanval, waardoor deze cellen zich kunnen voorbereiden door bv. hun celwand te versterken.

 

 

      • Interleukines (IL-X) : boodschapperstoffen tussen leukocyten waarvan verschillende soorten bestaan.

 

De voornaamste :

 

        • interleukine-1 (IL-1) : dit pro-inflammatoir cytokine wordt geproduceerd door macrofagen na de fagocytose van vreemde cellen (immuunreactie) ; bereikt IL-1 de hypothalamus dan veroorzaakt het koorts en vermoeidheid. Het is betrokken bij een veelvoud van activiteiten zoals pyrogenese, ontsteking, stress, slaap en zeker bij immuunreacties.

 

        • interleukine-2 (IL-2) : activeert de T-helper-cellen (Th1) en zet zo aan tot celdeling, waardoor het aantal CD4-cellen toeneemt. IL-2 wordt in de immunotherapie gebruikt in de behandeling van kanker en bij HIV-infectie om de proliferatie van CD4-cellen te stimuleren.

 

        • interleukine-6 (IL-6) : een krachtig interleukine dat deel uitmaakt van de ontstekingsprocessen bij o.a. Reumatoïde Artritis.

 

        • interleukine-10 (IL-10) : remt de productie van interferon γ en van IL-1 en moduleert de ontstekingsreactie (bv. in de darm) ; IL-10 zelf worden gestimuleerd door corticosteroïden.

 

        • interleukine-12 (IL-12) : stimuleert de productie van interferon γ ; IL-12 zelf worden geremd door corticosteroïden.

 

 

      • Transfertfactoren (TF) :

 

        • Transfertfactoren (kleine peptiden van 44 AZ) zijn lymfokines geproduceerd door lymfocyten, bij een individu reeds immuun aan een bepaald antigeen. Zij zijn bekwaam deze immuniteit over te brengen naar niet-immune organismen.

 

          • zij spelen bv. een rol bij de immuniteitsoverdracht van moeder naar kind via het colostrum : gedurende de eerste borstvoedingssessies krijgt de pasgeborene niet echt moedermelk te drinken maar wat colostrum : deze bevat alles wat de pasgeborene nodig heeft om zijn tijdelijk nog onvolledig immunitair systeem minimaal te bewapenen zoals antilichamen, lactoferrine en transfertfactoren, nodig voor een adequaat verdedigingssysteem.

 

          • zij komen voor en zijn gelijkwaardig in veel diersoorten alsook bij de mens : het is dus voldoende, voor het bekomen van een werkzame transfertfactor tegen een bepaalde aandoening, deze te extraheren uit lymfocyten van reeds immune organismen.

 

        • Transfertfactoren

 

          • gaan dus het immuunsysteem van de ontvanger "leren" bepaalde antigenen te herkennen, zonder dat deze laatste ooit met hen rechtstreeks in contact is getreden.

 

          • verbeteren ook de "niet specifieke" antwoorden op een antigeen, de steeds te treffen maatregelen ongeacht de situatie waaraan het immuunsysteem wordt blootgesteld.

 

          • zijn bekwaam allergische of auto-immune ontstekingsreacties tot staan te brengen.

 

          • lokken een immuunreactie uit van het type Th1.

 

 

    • Chemokines : zijn cytokines die bloedcellen naar de plaats van de infectie lokken.

 

 

    • Groeifactoren : zetten bepaalde cellen aan tot celdeling (groei).

 

 

    • Tumor Necrose Factor (TNF-α) : is een cytokine, vooral geproduceerd door macrofagen en betrokken bij tal van fysiologische en pathologische processen. Dit cytokine is essentieel voor de verdediging tegen pathogene kiemen (vooral intracellulaire) en in de verdediging tegen tumoren : het kan tumorcellen doden, maar ook koorts, vermoeidheid en gewichtsverlies veroorzaken ; TNF kan ook de aanzet geven tot het vormen van nieuwe bloedvaten en is daardoor belangrijk voor de genezing.

 

 

Wij onderscheiden dus :

 

      • "pro-inflammatoire" cytokines : IL-1, IL-6, TNF, ...

 

      • "TH1" immunoregulerende cytokines : IL-1, IFN γ, welke een immunitaire respons op celniveau genereren.

 

      • "TH2" immunoregulerende cytokines : IL-4, IL-10 (vertoont een krachtig anti-inflammatoir effect), welke een immunitaire respons op humoraal niveau generen.

 

 

Cytokines oefenen hun activiteit uit via binding op receptoren.

 

Cytokinerelease-syndroom :

 

Een overwicht aan pro-inflammatoire cytokines (IL-1, IL-6, TNF alfa) leidt op termijn tot ontstekingen (immuunreactie tegen een vreemde stof of tegen zichzelf (auto-immuniteit)). Aanhoudende ontstekingstoestanden geven aanleiding tot het ontstaan van het Cytokine-induced sickness behavior of cytokinerelease-syndroom. Deze toestand is een blijvend ziektegevoel met typische kenmerken : moeheid, apathie, depressie, hoofdpijn, libidoverlies, spierpijnen, slaapstoornissen, geheugen- en concentratiestoornissen. Een geheel van symptomen die wijzen op een diepere oorzaak die moet gezocht worden in een defect aan het immuunsysteem.

 

Hoe hoger de cytokines stijgen, hoe erger de klachten. Een ongecontroleerd cytokine-syndroom bij een te felle immuunreactie (cytokine-storm) komt zelden voor, maar kan fataal aflopen vooral bij jonge volwassenen met een sterk immuunsysteem. Doch, bij ongeveer 20 procent van de covid-19-patiënten die in het ziekenhuis opgenomen worden, ontstond ernstige longschade, juist veroorzaakt door een cytokine-storm...

 

                                                                                                                                                                                    

 

 

 ZOELHO (c) 2006 - 2024, Paul Van Herzele PharmD        Laatste versie : 17-mrt-24                     

DisclaimerDisclaimer

 

De lezer dient steeds in acht te houden dat de beschreven curatieve eigenschappen in geen enkel geval het medisch advies vervangen, welke steeds onmisbaar is bij het stellen van een diagnose en bij bepaling van de ernst van de aandoening. Wel wordt de gebruiker gestimuleerd beslissingen met betrekking tot zijn gezondheid te nemen, op basis van eigen research, steeds in samenspraak met een professionele gezondheidswerker.

 

In alle gevallen valt het gebruik van dit programma enkel onder de controle, het beheer, de risico's en de verantwoordelijkheden van de gebruiker.