Activiteit en kenmerken van hypofyse-hormonen
Laatste bijwerking : 2021.11.19
De hypothalamus geeft een signaal voor de vrijstelling van hormonen door exocytose, synthese en modificatie van de adenohypofyse (hypofysevoorkwab) : ACTH, TSH, LH, FSH, GH en Prolactine (PRL).
ADH en oxytocine worden gesynthetiseerd door neuronen in de hypothalamus maar worden opgeslagen en gesecreteerd door de hypofyseachterkwab (of neurohypofyse). Zij oefenen een directe invloed uit op de doelorganen.
Tekorten kunnen ontstaan door :
-
-
defecten in de klier zelf (bijnierschors, schildklier, lever...)
-
problemen met het transport van de hormonen in het bloed : bv. te weinig bindingseiwitten
-
receptorcompetitie : bv. bij teveel bindingseiwitten (kan optreden bij vrouwen die de pil gebruiken)
-
onvoldoende receptoren : met de leeftijd worden minder receptoren gevormd
-
slechtwerkende receptoren : door genetische fouten of door bepaalde omstandigheden met optreden van "hormoonresistentie". Via een negatief feedback-mechanisme kan de hypofyse de onvoldoende hormonale activiteit trachten te compenseren, door nog meer hormonen vrij te stellen. Schijnbaar perfecte hormoonwaarden bewijzen dus niet dat hormonen ook goed hun werk doen.
-
ITT-test (Insuline Tolerantie Test) :
Door het inspuiten van insuline wordt de hypofyse gestimuleerd : er ontstaat een stresstoestand waardoor de hypofyse gestimuleerd wordt om cortisol, ACTH en groeihormoon aan te maken. Deze 3 hormonen worden om het halfuur in het bloed gemeten en tegelijk moet het suikerpeil in het bloed zakken tot onder de 40mg/dl. Normaal moeten de hormoonwaarden stijgen.
Activiteit, Kenmerken en Symptomen :
|
Hypofysehormoon
|
toestand |
Activiteit, Kenmerken en Symptomen
|
|
ADENOHYPOFYSE |
|
|
|
ACTH (adrenocorticotroop hormoon) |
- |
A : ACTH ↑ op einde van de nacht ---> stimulatie bijnier ---> cortisol ↑ ('s morgens (circadiaans) of door stress) ---> cortisol ↓ (natuurlijk in de loop van de dag) K : onmisbaar om te overleven, overwinnen van stress
|
|
|
↓ |
A : zonder ATCH ---> atrofie bijnieren ---> cortisol ↓ ---> bijnierinsufficiëntie K : bloeddruk ↓, duizelig, malaise, energie ↓, hypoglykemie, bloedarmoede, verhoogde eosinofielen, spierzwakte, verstoring van de vocht/elektrolytenbalans S : zwakte, misselijkheid, verhoogde lichaamstemperatuur, weinig energie, gewichtsverlies, buikpijn, (steeds terugkerende) infecties, depressie, overdreven emotie, drang naar zoet of zout, allergie, eczeem...
|
|
|
↑ |
A : cortisol ↑ ---> syndroom van Cushing K : gewicht ↑, rood rond gezicht, vermoeid, depressief
|
|
TSH (thyroïd stimulerend hormoon) |
- |
A : stimulatie schildkier tot afscheiden T4 (thyroxine) K : regulatie talrijke functies zoals hartslag, spijsvertering, ...
|
|
|
↓ |
A : hypothyroïdie K : slaperig, traag, gewicht ↑, libido ↓, haaruitval, kouwelijk, spierkrampen, spierzwakte, verlaagde bloeddruk en hartslag, veranderingen van huid, haar en stem S : weinig energie, angsten, gewichtstoename
|
|
|
↑ |
A : hyperthyroïdie K : hartkloppingen, gewicht ↑ ondanks eetlust ↑, vermoeid, kortademig, warme vochtige handen, transpiratie ↑
|
|
LH, FSH (lutheïniserend hormoon, follikel stimulerend hormoon |
- |
A : normale voortplanting K : vrouw : LH en FSH ---> eisprong ; man : LH (testosteronproductie), FSH (productie zaadcellen)
|
|
|
↓ |
K : vrouw : problemen met menstruatie, vruchtbaarheid, geslachtsdrift ↓ ; man : problemen met vruchtbaarheid, potentie en geslachtsdrift ↓ ; algemeen : verminderde spiermassa, verminderd uithoudingsvermogen, osteoporose, onvruchtbaarheid, verlies van secundair haar S : stemmingsstoornissen, libido ↓, potentie ↓
|
|
|
↑ |
K : overproductie testiculaire of ovariële hormonen, zonder biofeedback op productie LH en FSH (gonadotrofinen)
|
|
GH (groeihormoon of somatotropine) |
- |
A : activatie groeifactoren (IGF-I, ...) K : kind : normale groeisnelheid ; volw : energiepeil, stimulatie groei van spieren en botten, regulatie van o.a. opname van glucose in spier- en vetweefsel, stimulatie eiwitproductie in lever en spieren, afremmen vorming vetweefsel (vandaar belang bij sporters)
|
|
|
↓ |
K : kind : kleiner, jonger, te dik ; volw : energiepeil ↓ , osteoporose-risico ↑, stoornissen in de vetstofwisseling met buikvet ↑, S : gebrek aan energie, lusteloosheid, depressie, obesitas
|
|
|
↑ |
K : kind : reuzengroei (acromegalie)
|
|
Prolactine |
- |
A : activatie melkklieren ---> melkproductie
|
|
|
↓ |
K : soms niet in staat kind te zogen, libido ↓, gewicht ↑, vermoeidheid
|
|
|
↑ |
A : hyperprolactinemie K : vrouw : problemen met vruchtbaarheid, menstruatie, soms met melkproductie ; man : libido ↓ , impotentie, gynecomastie (abnormale borstontwikkeling)
|
|
NEUROHYPOFYSE |
|
|
|
ADH (antidiuretisch hormoon of vasopressine) |
- |
A : regulatie urineproductie (nieren) en bloeddruk (thv de bloedvaten)
|
|
|
↓ |
A : diabetes insipidus (metabole ziekte door een tekort aan ADH) K : voortdurend urineren, dorst (tot 20L per dag drinken!)
|
|
|
↑ |
K : waterretentie, bloedspiegels ↓ van mineralen o.a. Na
|
|
Oxytocine |
- |
A : versnellen van de contractie van de gladde baarmoederspieren (bevalling), contractie van cellen die borstklieren omgeven (borstvoeding), band moeder-pasgeborene (zuigen op tepel stimuleert de afgifte van oxytocine door de hypofyse), "knuffelhormoon"
|
|
|
↑
|
K : versnellen bevalling S : kan leiden tot ernstige complicaties zoals post-partum zware bloedingen, verstoring van uterussamentrekbaarheid die kan leiden tot storingen van het foetaal hartritme
|
