Zoëlho, op naar een bewuste levensstijl.

Probiotica       

 

          Laatste bijwerking : 2023-11-16

 

 

Een probioticum is een bacterie, een micro-organisme of een levende gist die overleeft in contact met maagzuur en galzouten en een weldoend effect heeft op de gezondheid.

 

Een probioticum is een levende en specifieke bacterie/gist die aangevoerd wordt via de voeding. Het is alleen werkzaam gedurende de tijd die het doorbrengt in de darmen, het koloniseert er niet. Een continue aanvoer via de voeding is dus nodig.

 

Omdat de eerste probiotica werden geassocieerd met gefermenteerd voedsel zoals yoghurt, werden ze niet op dezelfde manier als medicijnen beschouwd. Als gevolg daarvan werden hun mogelijke bijwerkingen slecht bestudeerd en gecontroleerd, en was het gebruik ervan niet echt gereguleerd. Omdat het een levend product is, is het risico op besmetting door mogelijk pathogene micro-organismen groter dan bij producten die door sterilisatie zijn behandeld.

 

De unieke eigenschappen van een probioticum schuilen ook in het effect ervan : het verschilt van de ene stam tot de andere. Ze hebben ook niet allemaal dezelfde werking ter hoogte van de darmen. Niet alle bifidussen en lactobacillen (beiden melkzuurbacteriën) hebben echter een weldoende invloed op de gezondheid.

 

Lactobacillen of melkzuurbacteriën zijn een verzameling van bacteriën die staafvormig zijn en melkzuur (lactaat) produceren. We vinden lactobacillen in onze mond, onze neus, op onze huid, in onze dikke darm, in onze vagina maar ook in een potje yoghurt. Deze bacterie produceert veel melkzuur en zorgt dus voor een lagere zuurtegraad. Op die manier beschermt ze tegen infecties of ziekmakende bacteriën.

 

 

Om werkzaam te zijn, moeten zij aangepast zijn aan het probleem : zo weten we dat

 

    • Lactobacillus bulgaricus en Streptococcus thermophilus (2 specifieke yoghurtbacteriën) hun plaats hebben in de preventie van gastro-enteritis en de duur ervan kunnen verkorten (herstellen de darmflora),

    • Lactobacillus casei vooral gebruikt wordt ter versterking van de immuniteit (hooikoorts...),

    • Saccharomyces boulardii (gist) in de preventie van diarree of van recidiven ervan (alhoewel gisten herstellen de darmflora niet!),

    • Bifidus (melkzuurbacteriën zoals Bifidus essensis en Danone Activia°)  bij de verbetering van de darmtransit,

    • Lactobacillus rhamnosus GG ter verbetering van de natuurlijke weerstand tegen allergie, in de preventie van diarree of van recidiven ervan,

    • Lactobacillus rhamnosus GR-1 en L. reuteri RC-14 bij de preventie van recidiven van vaginale schimmelinfecties,

    • Lactobacillus plantarum 299V en Lactobacillus acidophilus (in melk), alsook Bifidobacterium infantis en B. longum voor het verzachten van sommige symptomen bij het prikkelbaar darmsyndroom (zie : "Maag- en darmstoornissen"),

    • Lactobacillus caucasicus (in kefir : zie : "Melkproducten en afgeleiden, gefermenteerde") voor het algemeen welzijn en in het bijzonder van de huid,

    • Lactobacillus gasseri zou de meest voorkomende Lactobacillus soort zijn in het menselijk maagdarmkanaal : studies wijzen op de anti-inflammatoire eigenschappen in de darm van de muis Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol 293: G729-G738, 2007.

    • ...

 

Recente gerandomiseerde studies tonen aan dat bepaalde darmbacteriën zouden kunnen worden ingezet tegen tandcariës, tegen ontstekingsziekten zoals de ziekte van Crohn en bij colitis ulcerosa, zelfs bij een verkoudheid. Ook verschillende combinaties van probiotica werden bestudeerd. Zo liet een associatie van 5 verschillende stammen (Bifidobacterium lactis LA 303 - Lactobacillus acidophilus LA 201 - Lactobacillus plantarum LA 301 - Lactobacillus salivarius LA 302 - Bifidobacterium lactis LA 304) toe de darmdoorlaadbaarheid en de gevoeligheid van de slijmvliezen van de verteringstractus te herstellen (op de markt onder de naam : Lactibiane Tolerance°).

 

Vivomixx is ook een mengsel van probiotica (8 stammen, 450 miljard bacteriën). Meer dan 60 studies werden ermee gevoerd met meer dan 170 publicaties. De werking van Vivomixx  is bewezen voor de behandeling van bepaalde aandoeningen zoals IBS (Prikkelbaardarmsyndroom), Hemorragische Rectocolitis en haar complicaties, evenwichtsherstel van de micriobioot bij kinderen met stoornissen van het autistisch spectrum.

 

Alleszins bezitten niet alle lactobacillus of bifidus soorten een weldoende werking op de gezondheid.

 

 

Probiotica hebben ter hoogte van de darm drie invloedssferen :

 

    • het onderhoud en het evenwicht van de darmflora (= het goed functioneren ervan)

      • vertering en absorptie van voedsel en, samen met de nutriënten, verdediging tegen pathogene kiemen

      • verandering van de lokale pH voor het creëren van een pathogeen ongunstig milieu

      • productie van bacteriocinen in de strijd tegen pathogene kiemen

      • verwijdering van superoxide radicalen

      • stimulatie van de productie van mucine door het epithelium

      • in concurrentie gaan met pathogene kiemen voor de adhesie aan de darmwand

      • omzetting van de toxines afkomstig van de pathogene kiemen

      • stimulatie van de productie van boterzuur dat voedingsstaat van de darmmucosa ten goede komt

      • aanpassing van de fysisch-chemische omgeving om de proliferatie van commensale flora door modulatie van galzouten en door de productie van andere nuttige stoffen zoals vitaminen   

      • ...

    • verbetering van de barrière-functie van de darmwand : de versterking van het darmslijmvlies dat de darmcellen beschermt (= de darmwand minder doorlaadbaar maken voor pathogene kiemen) en

    • de modulatie van het immuunsysteem :

      • activatie van de locale macrofagen om de presentatie van antigenen aan B lymfocyten te verhogen

      • secretieverhoging van IgA

      • secretieverlaging van pro-inflammatoire cytokines.   

 

Probiotica vermengen zich met de locale residente flora, normaliseren deze, herstellen de normale darm-pH (verantwoordelijk van de geuren) en verhinderen de proliferatie van de "slechte" bacteriën.

 

Preklinische en klinische studies hebben aangetoond dat bepaalde probiotische stammen, alleen of in combinatie gebruikt, van invloed kunnen zijn op reacties in verband met stress, angst, depressie, cognitieve functie en gedrag. Probiotica (en/of prebiotica) die het functioneren van het CZS regelen via neurale, humorale en metabolische wegen om de geestelijke gezondheid te verbeteren, worden psychobiotica genoemd .

 

Als je gezond leeft, heb je geen supplementen probiotica nodig. Alle rauwe voedingsmiddelen zijn rijk aan kiemen en aan vezels (prebiotica) die niet worden vernietigd in de maag of de darm, en weldoende inwerken ter hoogte van de darmflora. Warmtebehandelingen zoals pasteurisatie en de sterilisatie maar ook het koken (bij lage of klassieke temperaturen) vernietigen ongenadig de meeste probiotica.

 

Vetten aanwezig in de voeding schermen niet-enterisch omhulde probiotica af tegen ontaarding. Daarom worden deze probiotica best voor of tijdens het eten ingenomen .

 

Vooral de door melkzuurgisting ontstane voedingsmiddelen kunnen, dankzij hun microflora, de darmflora helpen regenereren : verse ingevroren pollen, rauwe zuurkool, yoghurt, kefir, augurken, zuurdesem (brood), aardappelmelkzuur, miso soep en tamari, ...

 

Opgelet :

 

    • Probiotica op basis van Saccharomyces boulardii kunnen tegenaangewezen zijn bij immuundeficiënte patiënten, omwille van het risico op fungemie. Deze contra-indicatie moet ook worden toegepast op diverse voedingssupplementen die Saccharomyces boulardii bevatten, omdat het risico van fungemie niet kan worden uitgesloten voor deze producten.

     

    • Niet alle gefermenteerde melkproducten zijn probiotica :

      • zij bevatten meestal te weinig micro-organismen : een minimum van 10 miljoen levende bacteriën per gram is de norm : gewone yoghurt mag zich dus geen probioticum noemen!

      • een probioticum moet ook voldoende "levende" bacteriën bevatten : sommige zuivelproducten worden tijdens het productieproces verhit, waardoor de micro-organismen worden gedood. Dit geldt ook voor zuurkool dat gepasteuriseerd wordt voor verkoop...

 

    • Voldoen wel aan deze criteria :

      • Actimel° : bevat Lactobacillus casei immunitas : draagt bij tot een gezond evenwicht in de darmflora waardoor deze beter is beschermd tegen potentieel gevaarlijke indringers

        • uit studies blijkt dat Actimel° het doorbreken van verkoudheden niet tegenhoudt maar dat de effecten ervan wel worden beperkt

        • deze bacteriestam zou ook diarree verlichten bij gebruik van antibiotica

      • Activia° : bevat Bifidobacterium animalis lactis (of actiregularis) : deze bevordert de spijsvertering

        • uit studies blijkt dat deze stam de transit, vooral bij vrouwen en bejaarden met constipatie, met 20 tot 40% te versnellen

        • ook bij IBS heeft deze stam zijn nut bewezen : zie "Maag- en darmproblemen"

      • Yakult° : bevat Lactobacillus casei shirota

        • stimuleert de darmtransit en vermindert de symptomen van constipatie

 

    • In de apotheek :

      • Enterol° : bevat Saccharomyces boulardii

        • uit studies blijkt enig nut ervan bij infecties met Clostridium difficile en bij antibiotica-geïnduceerde diarree

      • Lacteol° : bevat Lactobacillus acidoplus

        • bij de symptomatisch behandeling van diarree van niet-organische oorsprong en in de preventie van spijsverteringsstoornissen door antibiotica

 

Een label voor probiotica werd uitgewerkt door de "Probiotics Scientific League" als kwaliteitswaarborg wat inhoud en zuiverheid betreft ter informatie van patiënten en gezondheidswerkers over probiotica als voedingssupplement en verdeeld via de apotheek  :

 

 

 

 

 

 ZOELHO (c) 2006 - 2024, Paul Van Herzele PharmD        Laatste versie : 17-mrt-24                     

DisclaimerDisclaimer

 

De lezer dient steeds in acht te houden dat de beschreven curatieve eigenschappen in geen enkel geval het medisch advies vervangen, welke steeds onmisbaar is bij het stellen van een diagnose en bij bepaling van de ernst van de aandoening. Wel wordt de gebruiker gestimuleerd beslissingen met betrekking tot zijn gezondheid te nemen, op basis van eigen research, steeds in samenspraak met een professionele gezondheidswerker.

 

In alle gevallen valt het gebruik van dit programma enkel onder de controle, het beheer, de risico's en de verantwoordelijkheden van de gebruiker.