Pancreassap

 

Laatste bijwerking : 2021.11.19

 

Synthese :          

 

Het pancreassap (een basische vloeistof) wordt aangemaakt in de pancreas en gestort, samen met het galsap, in het duodenum (1,5 à 2 L/dag) via het papil van Vater (sluitspiertje bij de overgang Wirsung kanaal (pancreas) -  galkanaal naar duodenum).

 

Het betreft dus een "exocriene" secretie, het omgekeerde van een hormonale endocriene, daar het pancreassap niet passeert via de bloedcirculatie, maar rechtstreeks via een leiding, het kanaal van Wirsung, in het duodenum terecht komt.

 

De pancreassappen bezitten een pH (zuurgraad) tussen 7.5 en 8.2 : zij zijn dus alkalisch, waar hen toelaat de sterk zure maagbrij (pH 2) te neutraliseren.

 

De pancreas zelf heeft ook nog een "endocriene" functie : de secretie van insuline, glucagon en somatostatine, allemaal hormonen betrokken bij de suikerstofwisseling.

 

De productie en secretie van pancreassap wordt door 3 lokale hormonen (acetylcholine, cholecystokinine en secretine) gereguleerd. Parasympatische stimulatie zorgt voor het vrijkomen van het pancreassap tijdens het maagsecretieproces.

 

Rol in het organisme :         

 

• Het pancreassap bevat bicarbonaat (NaHCO₃, E500), dat het maagzuur kan neutraliseren, waardoor schade aan de darmwand wordt vermeden.

  

CO₂ + H₂O  <--->  H₂CO₃ + H₂O  <--->  HCO₃^- + H⁺

In een waterige oplossing dissocieert koolzuur in een bicarbonaat-ion en een proton, of in koolstofdioxide en water, afhankelijk van de pH en de relatieve concentratie van koolzuur en bicarbonaat. Het evenwicht koolzuur - koolstofdioxide is belangrijk voor de controle van de pH van de lichaamsvloeistoffen.

 

Bicarbonaat wordt zowel in de maag- als in de darmwand afgescheiden om deze te beschermen tegen het sterke zuur. Bicarbonaat is zo sterk dat de pH van de maag nabij het epitheel 7 is! De slokdarm heeft die bescherming niet en wordt enkel beschermd tegen zure maaginhoud door het afsluiten van de slokdarmsluitspier (LES - Lower Esophaheal Sphincter) samen met speeksel dat ook licht basisch is.

 

 

Zie ook : "Zuur-base evenwicht".

 

• Het pancreassap bevat ook actieve enzymen en inactieve pro-enzymen : deze worden pas actief in de verteringsbuis door inwerking van de maagsappen.  

• • daar de pancreas, zoals elk orgaan, ook is opgebouwd uit proteïnen, wordt de eigen destructie vermeden door de aanmaak van inactieve pro-enzymen (zymogenen). Zij worden enkel actief bij hun aankomst in het duodenum.

  • • op deze wijze :

    • • wordt het inactieve trypsinogeen omgezet in het actieve trypsine, een afbraak-enzym, dat tussen komt in de afbraak van proteïnen.

      • wordt het lipase geactiveerd door contact met het galsap : het lipase, het bicarbonaat en het galsap vormen samen een soort van zeep welke vet kan omzetten in kleine vetbolletjes, die gemakkelijk door water worden meegenomen.

  • de pancreas maakt de enzymen amylase en diastase aan die tussen komen in het metabolisme van zetmeel en van andere koolhydraten, wat leidt tot de productie van glucose, de voornaamste brandstof voor het organisme.

 

Al deze enzymen kunnen enkel correct hun taak vervullen bij een juiste pH (rol van bicarbonaat!). Wanneer de enzymwerking verstoord is, ontstaat er geen of een onjuist eindproduct. Bij eiwitvertering houdt dit in, dat er een tekort kan ontstaan aan (essentiële) aminozuren en een tekort aan bouwstoffen voor hormonen, neurotransmitters en het immuunsysteem.

 

• Het pancreassap bevat daarnaast ook hormonen, welke worden aangemaakt in andere apart gelegen cellen in de eilandjes van Langerhans :

• • A cellen (of alfa) (20%) maken glucagon aan, een insuline-antagonist,

  • B cellen (of bèta) (80%) maken insuline (het hormoon bètatrofine stimuleert bij muizen de vermenigvuldiging en de functies van B cellen ),

  • D cellen produceren het somatostatine, een hormoon dat zowel de productie van glucagon als van insuline remt ; somatostatine wordt vrijgesteld als de maaltijd zo ongeveer verteerd is,

  • D cellen zorgen ook voor de aanmaak van het bèta-endorfine, een stof die inwerkt op de hersenen en die een tevreden en verzadigd gevoel opwekt,

  • F cellen verzekeren de verbinding tussen de eilandjes en de rest van de alvleesklier, en maken een stof aan die de productie van de alvleesklier remt.

 

Pathologie :          

 

* Bicarbonaat :

 

1. • In het bloed vormt bicarbonaat voornamelijk CO₂, in het kader van het zuur-base-evenwicht (terwijl O₂ aan hemoglobine wordt gebonden). Een verhoogd CO₂-gehalte via het gebruik van bicarbonaat zal het CO₂ in het bloed verhogen zodat de oxygenatie van de cellen drastisch stijgt  (zie : "Bohr-effect").

 

H⁺ + HCO₃^- = H₂CO₃ = H₂O + CO₂

 

1. • Een tekort aan CO₂ zal onvermijdelijk te wijten zijn aan :

 

1. 1. • slechte ademhalingtechniek :

 

1. 1. 1. • alleen de aerobe glycolyse kan in ons lichaam voldoende CO₂ vrijgeven voor een optimale O₂ - CO₂ uitwisseling.

 

1. 1. 1. • het inademen van teveel zuurstof verdringt CO₂ waardoor minder O₂ wordt opgenomen en de anaerobe glycolyse voorrang krijgt. Hierdoor ontstaat teveel melkzuur, dat zowel O₂ als CO₂ verdringt. Melkzuur onderdrukt zo de ademhaling en creëert hyperventilatie en een systemisch tekort aan CO₂.

 

 

• met de leeftijd dalende bicarbonaatproductie, en dus ook van het CO₂-gehalte.

 

• ook kan een overconsumptie van eiwitten leiden tot de vorming van sterke intermediaire zuren die door de nieren moeten worden uitgescheiden omdat ze zwavel, fosfor en stikstof bevatten die niet zoals de zwakke zuren kunnen worden afgebroken in water en koolstofdioxide.

 

Wanneer de hoeveelheid zuren groter is dan de bicarbonaten kunnen bufferen, gaat het lichaam over tot andere ontzuringsmechanismen :

 

1. 1. • neutralisatie met basische mineralen wat op termijn leidt tot osteoporose, tandcariës en huidaandoeningen.

      • uitkristalliseren van vloeibare zuren in vaste urinezuurkristallen in gewrichten (jicht) en in huidklieren.

      • vochtretentie (oedeemvorming) om plaatselijk (meestal in onderbenen en voeten) de concentratie aan zuren te verlagen.

 

Zie ook : "Zuur-base evenwicht".

 

 

* De regulatie van de bloedwaarden van glucose (glykemie) is heel belangrijk.

 

1. • wanneer deze te laag zijn (hypoglykemie), vertoont het individu symptomen zoals  : agitatie, zweten, hongergevoel, beven, agressie... en kan, in ernstige gevallen, leiden tot verlies van bewustzijn en zelfs tot de dood.

 

1. • wanneer deze te hoog zijn, ontstaat hyperglykemie.

 

 

Praktisch :          

 

Fytotherapie en de pancreas :

 

1. • Paardenbloem (Taraxacum officinalis) : stimuleert de sapsecretie van darmen, lever en pancreas

   • Cichorei (Chicorium intybus) : stimuleert leverfunctie en pancreassecretie

   • Mariadistel (Silybum marianus) : beschermt parenchymweefsel van de lever

   • Artisjok (Cynara scolimus) : bij leverzwakte

   • Stinkende gouwe (Chelidonium majus) : activeert leverfunctie en galstroom

   • Zwarte bes (Ribes nigrum) : gunstige invloed op pancreas en bijnierschors igv stress

   • Kaneel (Cinnamonium verum) : directe invloed op bloedglucosespiegel (type 2-diabetes)

   • Fenegriek (Trigonella foenum) : directe invloed op bloedglucosespiegel (type 2-diabetes)

   • Lijnzaad (Linum utitatissimum) :directe invloed op bloedglucosespiegel (type 2-diabetes)

   • Vlozaad (Plantago afra) : directe invloed op bloedglucosespiegel (type 2-diabetes)

   • ...

 

 

 

          

 

De lezer dient steeds in acht te houden dat de beschreven curatieve eigenschappen in geen enkel geval het medisch advies vervangen, welke steeds onmisbaar is bij het stellen van een diagnose en bij bepaling van de ernst van de aandoening. Wel wordt de gebruiker gestimuleerd beslissingen met betrekking tot zijn gezondheid te nemen, op basis van eigen research, steeds in samenspraak met een professionele gezondheidswerker.

 

In alle gevallen valt het gebruik van dit programma enkel onder de controle, het beheer, de risico's en de verantwoordelijkheden van de gebruiker.