Zoëlho, op naar een bewuste levensstijl.

Vrije radicalen            

 

Laatste bijwerking : 2023-12-22

 

 

Moleculen zoals zuurstof, vetzuren, aminozuren en DNA zijn de basiscomponenten voor de opbouw en het herstel van het lichaam.

 

    • Moleculen worden samengehouden door elektronen. Stabiele moleculen hebben elektronen die gepaard zijn. Wanneer een molecule geen paar elektronen heeft, is het onstabiel en reactief.

 

Een vrij radicaal is zo een onstabiele molecule die reactief is, en op zoek is naar een elektron om een paar te vormen en zo stabiel te worden. Het zal alles doen om een partner te vinden, zelfs stelen en andere moleculen beschadigen.

 

Wanneer 2 vrije radicalen met elkaar reageren, gaan beiden hun enig vrij elektron ter beschikking stellen voor het vormen van een paar, waardoor zij ophouden te bestaan als radicalen.

 

Wanneer 1 radicaal regeert met een molecule zonder vrij elektron, dan veroorzaakt dit de vorming van een nieuw radicaal.

 

Zo'n onstabiele molecule ontstaat als reactie op weefsel/celschade. Als signaal aan de eigen beschermmechanismen van het lichaam, bijvoorbeeld. In dat scenario zijn vrije radicalen niet de oorzaak, maar het gevolg van leeftijdsgebonden schade. Maar in grote hoeveelheden kunnen vrije radicalen wel zelf schade veroorzaken. Het stelen van een elektron van een andere molecule zorgt voor een kettingreactie waarbij duizenden vrije radicalen worden vrijgemaakt, die op hun beurt verantwoordelijk zijn voor schade en afbraak, totdat de reactie wordt onderdrukt.

 

    • Voor de onderdrukking van deze reactie staan krachtige antioxidantia in, zoals vitamine E, C, A en selenium.

 

 

Zuurstof is de bron van zeer toxische geactiveerde zuurstofpartikels (ROS) :

 

Normaal wordt zuurstof in de mitochondria omgezet in water onder invloed van cytochroomoxidase complexen door rechtstreekse opname van 4 elektronen (zie ook : "De respiratieketen") :

 

 

O2  +  4 e- +  4 H+   --->  2 H2O

 

De reductie van zuurstof kan echter ook stapsgewijs gebeuren, elektron per elektron, en daarbij ontstaan zeer toxische geactiveerde zuurstofpartikels. Het eerste daarvan is het superoxide-anion, met in zijn chemische structuur een vrij of ongepaard elektron. Dat verleent de molecule een zeer grote instabiliteit en dus een groot oxiderend vermogen.

 

Bij de verbranding van glucose en vetzuren wordt via CoQ10 FADH2 gevormd, met generatie van ROS (zie ook : "De respiratieketen").

 

De bepalende factor voor het grootste deel van de creatie van de ROS is de NADH / NAD+ -verhouding. NADH is de gereduceerde vorm en NAD+ de geoxideerde vorm. Deze verhouding regelt ook de snelheid van het metabolisme van koolhydraten omdat de snelheidsbeperkende stap het pyruvaatdehydrogenase is. 

 

In de geoxideerde toestand, met andere woorden wanneer NAD+ overheerst, dan werkt het pyruvaat-dehydrogenase goed en stromen elektronen door de Krebs-cyclus en de elektronentransportketen ...

 

Niacinamide is een voorloper van NAD+. Hoe hoger je NAD+, hoe hoger je ATP-synthese en hoe beter je metabolisme werkt. Niacinamide activeert pyruvaatdehydrogenase (PDH), de gashendel voor de Randle cyclus.


Wanneer NADH overheerst, zijn er te veel elektronen ... die niet goed zuurstof krijgen. Dan moet er iets gebeuren met deze elektronen. Twee mogelijkheden: een verhoogde synthese van de ROS of verbruik van deze extra elektronen om vetten te synthetiseren.

 

ROS-partikels (zoals OO-, NO- en ONOO- (peroxynitriet)) kunnen de 3 belangrijkste bestanddelen van onze cellen oxideren (eiwitten, vetten en nucleïnezuren) en op deze wijze schade veroorzaken met gevolgen op gebied van functionaliteit, eventuele mutaties en zelfs tot celdood (apoptose) .

 

Normaal wordt de reactiviteit van ZAB of ROS (reactive oxygen species) getemperd door sterke antioxidant defensie-systemen op basis van enzymen (catalase, glutathion peroxidase, superoxide dismutase (SOD)) en met substanties met laag moleculair gewicht zoals vit C, vit A, vit E, bepaalde mineralen en carotenoïden. In pathologische situaties kan de productie van ROS de endogene antioxidant-capaciteit overtreffen.

 

Zie ook : "Oxidatieve stress".

 

 

Verwachte schade :

 

Vrije zuurstofradicalen hebben een uiterst korte levensduur, maar kunnen wel interacties aangaan met een reeks biologische substraten :

 

      • Nucleïnezuren : splitsing van DNA met aantasting van de genetische code. Zo kan bv. het hydroxyl-radicaal (*OH) guanosine omzetten in 8-hydroxydesoxyguanosine (8-OH-dG), een geoxideerde vorm die zich verkeerdelijk kan koppelen met adenine met mogelijke omvorming van G-C naar T-A (daar 8-OH-dG de meest voorkomende geoxideerde nucleotide-stikstofbase is bij de mens, wordt zij gebruikt als biomarker voor oxidatieve schade aan het DNA). Zo zijn ROS betrokken bij het ontstaan van kanker door bepaalde mutaties uit te lokken van proto-oncogenen en tumorsuppressorgenen.

 

      • Nucleotiden : de omzetting van nucleotiden in het cytoplasma bedreigt het oxidatie-reductie evenwicht van de cel.

 

      • Proteïnen : denaturatie met vorming van onoplosbare aggregaten.

 

      • Membraanvetten : de meervoudige onverzadigde vetzuren (MOVZ) vormen een van de voornaamste doelwitten van vrije radicalen (lipidperoxidatie) ; eventuele veranderingen veroorzaken een verstoring van de fluïditeit van de celmembraan, wat tot celdood kan leiden.

 

      • Lipoproteïnen : zij zijn rijk aan poly-onverzadigde vetzuren en dus ook bijzonder gevoelig aan de beschadiging door vrije radicalen ; hierdoor kunnen zij niet meer zorgen voor het correct transport van cholesterol en worden opgeruimd door macrofagen met de vorming van schuimcellen, die zich hechten aan de vaatwand, met een verhoogd cardiovasculair risico als gevolg.

 

Daarnaast zijn mineralen zoals koper en ijzer redoxactief : in ongebonden toestand kunnen zij de productie van vrije radicalen versterken. Ze versterken ook de productie van advanced glycation endproducts (AGE's), stoffen die ontstaan uit reacties tussen suiker en proteïnen.

 

Anderzijds zijn vrije radicalen een wapen dat langs 2 zijden snijdt : zij zijn de oorzaak van alteratie en schade aan de weefsels maar zij beschermen ook het organisme tegen infecties en tumoren. Recent onderzoek toont aan dat hun al dan niet toxische werking afhangt van hun concentratie en van het stressniveau. Heel kleine hoeveelheden zijn onmisbaar voor de correcte werking van het organisme omdat deze vrije radicalen een signalisatiefunctie vervullen tussen cellen, in het bijzonder in de controle van de bloedsuikerspiegel en bij diabetes.

 

    • Het immuunsysteem produceert grote hoeveelheden vrije radicalen tijdens de vernietiging van binnendringende bacteriën en virussen.

 

    • De productie van vrije radicalen is een natuurlijk proces ontwikkeld door het lichaam om potentieel gevaarlijke substanties te vernietigen. Zelfs vitamine C genereert vrije radicalen om de bacteriën te neutraliseren (bactericide).

 

    • De energieproductie : zuurstof in de respiratieketen tijdens de oxidatieve fosforylatie.

 

Als dit proces niet onder controle blijft, kan het natuurlijk meer kwaad dan goed doen. Naast de natuurlijk optredende zuurstoflekken bij redoxreacties in de respiratieketen (oxidatieve fosforylatie) zijn ook stress, veroudering, (teveel) straling (ook zonnestralen), (teveel) ozon, chemicaliën, chloorkoolwaterstoffen, zware metalen, pesticiden, geneesmiddelen, additieven, sigarettenrook, smog, cosmetica bronnen van vrije radicalen.

 

Hier speelt voeding dus een belangrijke rol (rauw, vers, niet geraffineerd of industrieel bewerkt) . Afbraak van gezonde cellen kan vermeden worden door een verbeterd dieet en inname van voedingssupplementen, vooral antioxidantia en natuurlijke beschermers, de fytochemicaliën.

 

 

 

 

 ZOELHO (c) 2006 - 2024, Paul Van Herzele PharmD        Laatste versie : 17-mrt-24                     

DisclaimerDisclaimer

 

De lezer dient steeds in acht te houden dat de beschreven curatieve eigenschappen in geen enkel geval het medisch advies vervangen, welke steeds onmisbaar is bij het stellen van een diagnose en bij bepaling van de ernst van de aandoening. Wel wordt de gebruiker gestimuleerd beslissingen met betrekking tot zijn gezondheid te nemen, op basis van eigen research, steeds in samenspraak met een professionele gezondheidswerker.

 

In alle gevallen valt het gebruik van dit programma enkel onder de controle, het beheer, de risico's en de verantwoordelijkheden van de gebruiker.