Vitamine C

 

Laatste bijwerking : 2022.8.7

 

 

Ascorbinezuur

 

 

Heel belangrijke vitamine als anti-oxidant, tegen de vorming van nitrosaminen, voor de gezondheid van de beenderen, van de tanden, van het collageen en van de capillairen, voor de absorptie van ijzer en de vorming van RBC.

 

1. • Vitamine C is een hydrofiel vitamine en wordt dus weinig of niet in het organisme opgeslagen.

 

1. • Tamelijk warmtestabiel (20 tot 80% verlies bij koken van voedsel). Zeer gevoelig aan UV licht, aan sterke zuren, basen, oxidantia en aan vochtigheid. Tamelijk stabiel bij contact met reductantia en zwakke zuren.

 

 

In de natuur voorkomend vitamine : vitamine C wordt aangemaakt uit glucose, dat zelf afkomstig is uit zetmeel ; vitamine C behoort dus tot de suikers.

 

----> bij de meeste primaten echter kan het organisme het vitamine C niet (meer) zelf aanmaken :

 

1. 1. • het verlies van deze faculteit schept problemen : de voorziening van vitamine C via de voeding kan onvoldoende zijn.

 

 

Bij de mens ontstonden er in de loop van de evolutie enkele effectieve mutaties die hem toelieten te overleven met een lagere hoeveelheid vitamine C dan deze die voorkomt in de vitamine C rijkste planten :

 

1. 1. recuperatie van vitamine C in de niertubulus en heropname in het bloed (vitamine C pomp, ongeveer 25% wordt normaal renaal uitgescheiden).

 

1. 2. de mogelijkheid van bepaalde cellen om vitamine C te extraheren uit het bloedplasma.

 

1. 3. de bijnieren blijken als een klein reservoir van vitamine C te werken in tijden van nood (bv. in de winterperiode...) : de bijnieren maken immers catecholaminen aan met vitamine C als co-enzym.

 

Deze 3 mechanismen verbruiken energie en zijn dus een last voor het organisme : hulp is dus welgekomen.

 

1. 1. • voor een optimale recuperatie van vitamine C uit het voedsel : korte kooktijd, minimum water, niet laten weken

      • stress vermijden, stressdrempel verhogen

      • vitamine C supplementen : volgens de persoon en zijn behoefte : vanaf 250mg/dag, liefst in te nemen samen met voedsel of vers geperst vruchtensap, in meerdere giften

      • supplement vitamine B5 : nodig om vitamine C in de bijnieren op te nemen

      • extra Q10 suppletie : nodig voor de energielevering bij recuperatiemechanismen voor vitamine C

Overzicht inhoud :

Natuurlijke bronnen

 

Rol in het organisme

 

Metabolisatie regulatie

 

Tekorten

 

Diagnostiek van vit C deficiëntie

 

Toxiciteit

 

Welke dosis gebruiken ?

 

Labotesten : interferenties!

 

Opletten

 

Nutritionele behoeften

 

Praktisch

Inhoud :

Natuurlijke bronnen :              

 

• de rijkste bronnen zijn acerola (1685mg/100g), zwarte aalbes (128), rozenbottel, citrusvruchten (50) en groene en rode pepers (70). Spruiten (150), groene kool (30), bloemkool (60), boerenkool (100), broccoli (47), peterselie zijn eveneens rijk aan vitamine C.

 

Het vitamine C in de voeding is zeer onstabiel (oxideert bij het verwerken in alkalisch milieu). Een groot deel van het vitamine C gaat ook verloren bij het koken (groenten) of bij het schillen (aardappelen). Meestal lost het vitamine C ook nog op in het was- of kookwater (wateroplosbaar ascorbylpalmitaat).

 

Tip :

1. • beperken van het vitamine C verlies door het milieu zwak zuur te maken vb. met citroensap of met Molkosan°® bij salades.

 

1. • voedingsmiddelen rauw eten, of enkel stomen.

 

Rol in het organisme :             

 

Vitamine C is zowel een anti-oxidant als een pro-oxidant.

 

Dit betekent dat vitamine C selectief in het lichaam wordt gebruikt als anti- of pro-oxidant naargelang de noodzaak op dat ogenblik. Wat teveel is wordt via de nieren uitgescheiden.

 

Vitamine C + O₂    --->   HO₂^-   (waterstofsuperoxide, een vrij radicaal) + geoxideerd vit C

Dit vrij radicaal valt het nucleïnezuur van het virus aan : hierdoor wordt de vermeerdering van het virus onderdrukt. Chemotherapeutische farmaca, zoals cytostatica, hebben hetzelfde werkingsmechanisme.

 

Vitamine C verschaft bescherming tegen virale infecties door het bindweefsel te versterken en de toxische substanties die vrijkomen door de fagocyten te neutraliseren.

 

Vitamine C neutraliseert de vrije radicalen die gevormd werden gedurende de fase I van de ontgifting en komt tussen bij de afbraak van toxische stoffen (vervuilende stoffen of geneesmiddelen) en bij hun eliminatie via de urine. Zij vermindert in het bloed de schadelijkheid van zware metalen, zoals lood, waarschijnlijk door haar darmabsorptie te verhinderen of door haar urine-excretie te stimuleren Dawson E.B. et al., The effect of ascorbic acid supplementation on the blood lead levels of smokers, J. Am. Coll. Nutr., 1999, 18(2):166-170. .

 

Een tekort aan vitamine C verstoort de integriteit van het elektronentransport binnen het cytochroom P450 systeem. Daarnaast vereist de afbraak van cholesterol door hydroxylatie (+ OH groep) in de lever ook de aanwezigheid van vitamine C.

 

Wanneer het vitamine C na zijn antioxidant-werk zelf geoxideerd is, moet deze weer snel gereduceerd worden bv. door glutathion, liponzuur, vitamine B1 en B3, waardoor het opnieuw een anti-oxidans wordt. Bij een tekort aan vooral liponzuur, blijft vitamine C werken als pro-oxidant, met de mogelijke peroxidatie van vetten als gevolg (Fentonreactie).

 

Vitamine C dient dus steeds ingenomen worden met begeleidende anti-oxidantia die normaal in het lichaam aanwezig zijn zoals vitamine E. Want in normale omstandigheden voorkomt vitamine C samen met vitamine E, glutathion en selenium juist lipidenperoxidatie.

 

 

Samen met haar natuurlijk omgevende stoffen helpt vitamine C :

 

1. • bindweefsel verdedigen (versterken van het intercellulair cement) en versterkt daardoor het immuunsysteem,

 

1. • ontstekingen remmen (verbetering van het PGE₁, een prostaglandine dat een belangrijke rol speelt in het regelen van de T-celfunctie) en

 

1. • bacteriën afweren (door bescherming van het hyaluronzuur).

 

 

Vitamine C komt tussen in tal van biologische processen :

 

1. • antioxidantToegelaten claim (EFSA, European Food Safety Authority) - Zie : Lijst toegelaten claims: bij de neutralisatie van vrije radicalen

 

1. • regeneratie van vitamine EToegelaten claim (EFSA, European Food Safety Authority) - Zie : Lijst toegelaten claims

 

1. • anti-inflammatoire werking (linolzuur-gamma-linoleenzuurroute),

 

1. • antihistamine-werking (mastcelstabilisatie) : vitamine C doet de histaminespiegel dalen : toepasbaar bij allergie, maar ook bij zeeziekte...

 

1. • immuniteit : onmisbaar voor de mobiliteit van de fagocyten en de activatie van de lymfocyten (o.a. door versterking van de activiteit van de T-lymfocyten en hierdoor een verhoging van de cellulair productie van interferon), voor de aanmaak van T-killer-lymfocyten, voor de synthese van antilichamen Toegelaten claim (EFSA, European Food Safety Authority) - Zie : Lijst toegelaten claims...

 

1. • immuniteit : antiviraal (interferon inductor) : pro-oxidant werking van vitamine C

 

1. • immuniteit : immunostabilisator (beschermt thymus tegen oxidatieve stress)

 

1. • energie : aanmaak carnitine (carnitine brengt verzadigde vetzuren naar de hartspier om energie te genereren : carnitine shuttle) : de omzetting van L lysine naar L carnitine vereist bij 2 tussenstappen de aanwezigheid van vitamine C als cofactor; zo draagt vit C bij tot een normaal energieleverend metabolismeToegelaten claim (EFSA, European Food Safety Authority) - Zie : Lijst toegelaten claims.

 

1. • steunweefsel : aanmaak hydroxyproline

 

Vitamine C (en L-Glutamine) zijn belangrijke factoren bij de opbouw van het steunweefsel (hydroxyproline) :

 

L-Glutamine ---> Oxaglutamaat ---> Proline

 

Proline + vit C  --->  hydroxylatie  --->  Hydroxyproline (basisstof van steunweefsel)

 

 

Bij de zware belasting die sport met zich meebrengt vereist een constant herstel van het steunweefsel : een tekort aan L-glutamine of aan vitamine C treedt dan ook veelvuldig op met niet-contactblessures zoals verzwikkingen als gevolg.

 

1. • steunweefsel : hydroxyproline + hydroxylysine ---> collageensynthese, dus ook invloed op wondgenezingsprocessen ; vit C draagt zo bij tot de normale collageenvorming voor de normale werking van o.a. huidToegelaten claim (EFSA, European Food Safety Authority) - Zie : Lijst toegelaten claims, tandvleesToegelaten claim (EFSA, European Food Safety Authority) - Zie : Lijst toegelaten claims, tandenToegelaten claim (EFSA, European Food Safety Authority) - Zie : Lijst toegelaten claims, bottenToegelaten claim (EFSA, European Food Safety Authority) - Zie : Lijst toegelaten claims, kraakbeenToegelaten claim (EFSA, European Food Safety Authority) - Zie : Lijst toegelaten claims, bloedvatenToegelaten claim (EFSA, European Food Safety Authority) - Zie : Lijst toegelaten claims...

 

Bij vitamine C-tekort is de aanmaak van collageen verstoord want voor haar aanmaak is een enzym nodig (het proline hydroxylase) dat de stabiliteit van de molecule verzekerd alsook ferro-ionen (Fe II) voor haar functie. Indien geen ascorbinezuur ter beschikking worden de ferro-ionen geoxideerd naar ferri-ionen (Fe III) en wordt het enzym geïnactiveerd. De instabiliteit van collageen laat zich in alle (bind)weefsels gevoelen...

 

1. • speelt een bijzondere rol in de fysiologie van de bijnieren, waar zij in grote concentratie aanwezig is (net zoals in de hypofyse en de kristallens), als regulator van de bijnieractiviteit : co-enzym-activiteit thv de conversie van dopamine naar noradrenaline :

   • • stijging noradrenaline (betere mentale alertheid, antidepressief) : psychologische bijdrageToegelaten claim (EFSA, European Food Safety Authority) - Zie : Lijst toegelaten claims

     • stijging cortisol (betere stress-tolerantie)

 

1. • activatie van het

   • • 7-alfa-hydroxylase in afbraak van cholesterol naar galzouten : deze reactie wordt vertraagd bij vitamine C tekort,

     • plasma lipoproteïne lipase in het katabolisme van triglyceriden (TAG),

 

1. • inhibitie van het

   • • 3-OH-methylglutamyl CoA reductase in de cholesterolbiosynthese

 

1. • inhibitie van apo(a) leversynthese, dus van Lp(a)  (= een cardiovasculaire risicofactor)

 

1. • Fe opnameToegelaten claim (EFSA, European Food Safety Authority) - Zie : Lijst toegelaten claims : vit C gaat de opname van niet heem-ijzer in individuen met een lage ijzerstatus verhogen doch niet bij individuen met een normale ijzerstatus)

 

1. • foliumzuuropname (preventie van neuraalbuis defecten)

 

1. • preventie van fosfaat-nierstenen

 

1. • preventie van trombose door, samen met lysine en proline, het vastkleven van oxycholesterol en vetdeeltjes op de vaatwand te voorkomen (arteriosclerotische plaquevorming) : vitamine C zorgt voor de kwaliteit van de vaatwand en werkt met Q10 voor de stabilisatie van de plaque en met bromelaïne om de plaque op te lossen,

 

1. • diuretisch effect (gebruikt bij hartinsufficiëntie)

 

1. • voor de activatie van het enzymsysteem dat fenylalanine en tyrosine metaboliseert bij de pasgeborene

 

1. • antikanker-eigenschappen (in hoge dosissen) : vit C zou een precursor zijn van waterstofperoxide (H₂O₂) die verantwoordelijk zou zijn voor apoptose van kankercellen .

    

   • ...

 

 

Een te lage inname van vitamine C via de voeding verhoogt het risico op cataract, cardiovasculaire aandoeningen en kanker.

 

Metabolisatie regulatie van vitamine C :             

 

De omzetting van vitamine C via oxidatie (O₂) naar oxidatieproducten wordt geregeld door enzymen : het zou een catastrofe zijn indien de enzymen zo efficiënt zouden werken dat ze alle vitamine C zouden omzetten.

 

Bij het innemen van hoge dosissen vitamine C gaan regulator-genen de aanmaak van de nodige enzymen versnellen. Dit gebeurt niet onmiddellijk maar pas na een tijdsinterval van 2 à 3 weken. Gedurende dit tijdsinterval treedt een hoge concentratie op van oxidatieproducten, welke zeer nuttig kunnen zijn bij bepaalde pathologische toestanden.

 

Omgekeerd echter, bij het plots stoppen met de inname van hoge dosissen vitamine C, is ook een tijdsinterval nodig om de synthese van de enzymen te vertragen. Hier kan dus wel een uitputting van de vitamine C voorraad optreden, wat gevaarlijk kan zijn bij zieke patiënten of bij zwangeren. Zeer lage vitamine C spiegels kunnen immers de weerstand van het organisme drastisch doen dalen.

 

Tekorten :             

 

Een tekort aan vitamine C is de oorzaak van hart- en vaatlijden (Linus Pauling, Matthias Rath, 1992).

 

Symptomen :

 

Geen ziektebeeld :

 

Bij marginaal tekort is er een :

 

1. 1. 1. • afname van de biochemische functies zonder zichtbare klinische symptomen

 

1. 1. 1. • normale vitamine C serumspiegel

 

Metabole ziekten :

 

Bij chronisch subklinisch tekort :

 

1. 1. 1. • gebrekkige gezondheid, verlaagde weerstand tegen infecties, stress, toxines...

 

1. 1. 1. • normale vitamine C serumspiegel

 

Bij biochemische deficiëntie :

 

1. 1. 1. • daling spiegel vitamine C in serum en in witte bloedcellen

 

1. 1. 1. • verlaagde renale uitscheiding (< 25%)

 

1. 1. 1. • biochemische parameters in serum :

 

1. 1. 1. 1. • daling : carnitine, hydroxyproline

            • stijging : histamine (meer allergie door vit C tekort), Lp(a)  (cardiovasculaire risicofactor)

(lipoproteïne A, vitamine C surrogaat in de lever, veroorzaakt bij ascorbaatdeficiëntie, de inbouw van een complex Lp(a)-fribrinogeen wat leidt tot atherosclerose)

 

1. 1. 1. • scorbuutverschijnselen thv de vaatwand : microscopisch vaatwandveranderingen met destabilisatie van het bindweefsel (collageen, elastine) waardoor perivasculaire bloedingen kunnen ontstaan

 

1. 1. 1. • ontstaan van chronische degeneratieziekten : fysiopathologische adaptieve metabole reacties om de perivasculaire bloedingen te voorkomen : aanmaak van Lp(a) initieel om de subklinische scorbuutletsels te herstellen (normaal Lp(a) : 110-200mg/l serum), met stijging van de CRP-waarde

 

Deficiëntie-ziekten :

 

Bij fysiologische deficiëntie :

 

1. 1. 1. • specifieke symptomen : verlies eetlust, sterke vermoeidheid, verminderde werklust, vertraagde wondgenezing...

 

1. 1. 1. • verstoorde immuunafweer

 

1. 1. 1. • lage opname Fe

 

Bij klinische deficiëntie :

 

1. 1. 1. • scheurbuik of scorbuutverschijnselen, moeilijk functionerende gewrichten, scheuren van bloedvaten, verzwering tandvlees, uitvallen tanden

 

1. 1. 1. • falend immuunsysteem

 

1. 1. 1. • overlijden

 

OPGELET :

 

1. • Een normaal serumniveau van een vitamine kan een deficiëntie in een of nader weefsel maskeren. Bepaalde weefsels hebben een hogere nood aan bepaalde vitaminen.

 

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) in België = 70mg vitamine C (110mg in Frankrijk (bron : Afssa)).

 

1. • Deze ADH is onvoldoende voor het bereiken van een fysiologische normale bloedwaarde (14mg/l na renale vitamine C recuperatie). Dit komt overeen met een minimum inname van 140mg/dag. Ontoereikende serumspiegels van vitamine C lokken een adaptatie van de ascorbaatdeficiëntie uit om de scorbuut van de vaatwand in te dijken.

 

Het subklinisch sorbuut van de bloedvaten dient preventief te worden voorkomen met hogere dosissen vitamine C  (> 1000mg/d) ter preventie en behandeling van verhoogde serumgehalten van de cardiovasculaire risicofactor Lp(a).

 

1. • Pharmacokinetische gegevens betreffende het menselijk lichaam toonden een sterke sigmoïdale relatie tussen vitamine C-dosis en bloedwaarde. Bij een lage vitamine C-dosis resulteert een licht verminderde dagelijkse inname in een sterke daling van de bloedwaarden - hetgeen het effect van “dipping point” zou kunnen genoemd worden Levine M, et al. Proc Natl Acad Sci USA 1996 , met als gevolg een potentiële vermindering van de normale werking in het lichaam Levine M, et al. Am J Clin Nutr. 2009. . Vanaf een inname van 200 mg / dag (eerste dosis boven het steile gedeelte van de curve) wordt een plateau bereikt in de curve van vitamine C-dosis/bloedwaarde, waardoor het “dipping point” vermeden wordt Levine M, et al. Proc Natl Acad Sci USA 1996 . En helpt om de bloedwaarden (70 μmol/l) te bekomen en te behouden, waarbij zijn functies maximale gezondheidsvoordelen zouden kunnen opleveren Lykkesfeldt J. et al. Br J Nutr 2010;103(9):1251-9   .

 

200 mg vitamine C vertegenwoordigt dus de minimale noodzakelijke dosis die potentieel alle voordelen voor de gezondheid verzekert (ongeacht de leeftijd, de genetische achtergrond, de voeding of de manier van leven) en die het risico op ziekte beperkt.

 

Het Amerikaans Nationaal Kankerinstituut beveelt een dosis vitamine C van 200mg/dag aan.

 

Diagnostiek van vitamine C deficiëntie :             

 

1. • Kliniek : bloedend tandvlees, slechte wondheling, snel blauwe plekken...

 

1. • Labo : lage Fe reserve (vit C is nodig voor Fe absorptie), hoge Lp(a) spiegel (surrogaat voor ascorbaat deficiëntie) ; bepaling vitamine C in serum en in witte bloedcellen (moet >14 : lagere waarden wijzen op ziektetoestanden met vitamine deficiëntie) ; verhouding ascorbaat/dihydroascorbaat (maat voor de gezondheidstoestand...).

 

1. • Darmtolerantie-test : de dosis waarbij net geen diarree ontstaat : deze dosis neemt min of meer evenredig toe met de toxiciteit van de ziekte.

 

1. • Loadingtest : 1g oraal of per injectie : verzamel de urine gedurende de volgende 6 uren : < 25% renale uitscheiding wijst op ofwel een weefseltekort of op een biochemisch probleem.

 

1. • LAAT-test (Lingual Ascorbic Acid Test) met het Na-zout van 2,6-dichloro-indolfenol als markerstof (reductie van blauw tot kleurloos door vitamine C binnen een bepaalde tijdspanne is een maat voor de weefselreserve op een bepaald tijdstip) : na mondspoeling met gedistilleerd water, 1 druppel laten vallen in het midden van een met een kompres gedroogde tong :

   • • < dan 20" : normaal

     • 20 - 30" : randgeval

     • > dan 30" : wijst op een te laag vitamine C gehalte in de weefsels

 

Toxiciteit :             

 

Er bestaat een grote individuele variatie : voor de vitamine C inname is er bij de mensen een wijde spreiding qua behoeften. De uiterste situeren zich tussen 250mg en 20g per dag (Range = 80).

 

Alle vitamine C dient te komen uit de voeding of via voedingssupplementen.

 

Tot 150mg vitamine C per dag is de concentratie in het bloedplasma evenredig met de grootte van de orale inname :

voor 50mg inname   --->   5mg/l in bloedplasma

voor 100mg inname   --->   10mg/l in bloedplasma

voor 150mg inname   --->   15mg/l in bloedplasma

 

Boven de 150mg grens stijgt de concentratie in het bloed veel minder dan de inname :

voor 10.000mg inname of meer  --->   30mg/l in bloedplasma

 

Hogere bloedwaarden (tot 500x hoger) kunnen alleen via infuus bereikt worden (zie verder).

 

Nochtans kan de inname van hoge dosissen vitamine C ongewenste nevenwerkingen veroorzaken :

 

1. • diarree : de nuchtere toediening van vitamine C kan een laxatief effect veroorzaken, alhoewel dit effect helemaal niet schadelijk voor de darm hoeft te zijn : in tegendeel, dit effect kan zelfs nuttig zijn bij verstopping, daar het vitamine C, in tegenstelling met bepaalde laxativa, de ingewanden niet irriteert.

 

1. • intestinale gassen (methaan) :

   • • probeer ascorbinezouten of mengsels van verschillende vormen ; de tabletten met vertraagde vrijstelling worden beter verdragen.

     • probeer ook het toedienen op andere momenten van de dag.

 

---> hou rekening met adjuvantia zoals voedingsadditieven, kleurstoffen, bewaarmiddelen, bindstoffen...

 

1. • nierstenen ? :

   • • enkel een klein gedeelte van het vitamine C wordt in het organisme omgezet in oxaalzuur ; deze hoeveelheid is normaal onvoldoende om de vorming van nierstenen te beïnvloeden.

     • nochtans kan ,

     • • de absorptie van hoeveelheden groenten rijk aan oxalaten zoals spinazie, rabarber, tomaten, asperges, sinaasappel, knoflook... het oxaalzuurgehalte in de urine verhogen maar ook het citraat gehalte (citraten zijn een van de voornaamste inhibitoren van de kristalvorming van calciumoxalaat en fosfaat). Gelijktijdig inname van natrium verlaagt echter het citraatgehalte in de urine en verhoogt op die manier de kans op kristalvorming door oxalaten. De inname van vitamine C of een dieet rijk aan groenten en fruit en arm aan zout vormt dus geen enkel probleem.

       • een genetische afwijking aan de basis liggen van de omzetting van glycine in oxaalzuur.

 

---> voor minder zure vitamine C, gebruik Mg en Ca zouten. Of gebruik natuurlijke vitamine C, zoals in citrusvruchten, broccoli, tomaten, groen groenten en aardappelen, allen rijk aan mineralen waardoor de zuren geneutraliseerd worden.

 

1. • vernietiging van vitamine B12 :

   • • het betreft hier de vernietiging van het vrije vit B12, wat enkel een klein gedeelte vertegenwoordigd van het totale vit B12 gehalte, dat gebonden op proteïnen voorkomt.

 

1. • acidose :

   • • ascorbinezuur is minder zuur dan maagzuur.

 

---> gebruik ascorbaten bij intolerantie.

 

Welke dosis gebruiken ?             

 

Door een ontbrekend enzym is het menselijk organisme, naast andere zoogdieren, niet meer in staat zelf vitamine C aan te maken. Andere primaten die zoals de mens dat niet meer kunnen aanmaken, nemen tussen de 2 en 8g vitamine C per dag op.

 

Vitamine C speelt een actieve rol in verschillende vitale lichaamsprocessen. Ze vervult bijvoorbeeld een cruciale rol in de bescherming van DNA, eiwitten en vetten tegen oxidatieve schade. Ze komt ook tussenbeide in de synthese van collageen, noradrenaline en adrenaline. Bovendien helpt vitamine C het lichaam zijn immuunsysteem in stand te houden. Farmacokinetische (1,2,3) studies tonen aan dat de inname van 200 mg vitamine C het plasmagehalte tot ongeveer 70 μmol/l verhoogt en zo de lichaamsfuncties verbetert. Deze dagelijkse inname van 200 mg helpt om het ideale plasmagehalte en een optimale functie te bereiken. Doch, o m de normale functie van het immuunsysteem tijdens en na een zware inspanning of stressperiode in stand te houden, is een inname van "ten minste" 200 mg vitamine C per dag nodig EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA).EFSA Journal 2009; 7(9):1226. [28 pp.]. doi:10.2903/j.efsa.2009.1226.. Enkele studies suggereren dat een hogere inname dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) van vitamine C bijkomende gezondheidsvoordelen zou kunnen opleveren en voordelen bij andere aandoeningen zoals verkoudheden.

 

Vitamine C is betrokken bij veel reacties : elk supplement zal eerst dienen om de grootste noden (tekorten) te lenigen.

 

500mg/d

 

= optimale dosis voor het bereiken van een weldoend antioxidant effect

= gemiddelde vereiste dosis voor het compenseren van vitamine C verlies bij het roken van één pakje sigaretten per dag

= voldoende hoge dosis voor het significant verminderen van de plasmaspiegels van het C-reactief proteïne (CRP , een bloedeiwit waarvan het gehalte stijgt bij ontsteking of infectie)

 

1000mg/d

 

= optimale dosis (indien samen met flavonoïden) voor het snel behandelen van tandvleesbloedingen

= minimale dosis bij verkoudheid (tot 3g/d) : de dagdosis spreiden over meerdere giften zoals bv. 500mg, alle 2 à 3 uren, voor het stimuleren van het immuunstelsel

= nuttige dosis bij diabetes : daar insuline nodig is voor het transport van vitamine C in de cellen vertonen diabetici dikwijls vitamine C tekorten

= aan te bevelen dosis voor het vertragen van caratact-ontwikkeling

 

1500mg IV/d

 

= in de behandeling van sepsis, samen met hydrocortisone en thiamine : vit C (via IV) heeft zelf al een hydrocortisone-werking, terwijl thiamine tussenkomt in de metabolisatie van vit C, de mortaliteit bij sepsis verlaagt en beschermt tegen nierfalen. 

 

Een systematische review van zes gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken en vijf niet-gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken uit 2021 toonde aan dat de geclaimde voordelen van deze behandeling niet konden worden bevestigd.

 

 

Wordt nog onderzocht :

 

(2000 à 5000mg/d)

 

1. • 2g/d = minimale dosis die de verdere ontaarding van het kraakbeen kan afremmen in geval van artrose

   • 2g/d = nuttige dosis voor het reduceren van de glykemie, de cholesterolemie en van de triglyceriden in de bloedbaan bij diabetici

   • 2g/d = dosis die de histamine-vrijstelling kan remmen (nuttig bij de allergische of astmatische patiënt)

   • 4g/d = aan te bevelen als voorbereiding op een operatie (2g/d na de ingreep)

   • 2 à 5g/d = heilzame dosis bij depressieve, gestresseerde patiënten of in geval van chronische infecties (van de urine- en luchtwegen)

 

(5000 à 10000mg/d)

 

1. • 5 à 10g/d = sterke immuniteitsbevorderende dosis (stimulatie van de T-lymfocyten en van de productie van interferon), sterk antiviraal

   • > 10g/d = dosissen tot 100g/d worden bestudeerd in de behandeling van kanker en tonen aan dat hoge dosissen vitamine C in perfusie antikankereigenschappen vertoont .

     • deze hoge dosissen oefenen immers een pro-oxidant effect uit, waarschijnlijk door de vorming van waterstofperoxide (H2O2), met een "chemo" effect als gevolg (normale cellen zouden H2O2 gemakkelijk kunnen onschadelijk maken (catalase ), kankercellen niet).

     • zij verlagen te hoge CRP-waarden en andere ontstekingsmerkers zoals IL-2 en TNF-alfa (cytokines), wat correleert met een reductie van de tumor .

     • vitamine C via IV-perfusie zou ook de expressie afremmen van genen nodig voor de celcyclusprogressie .

    

   1. Het beschermend effect van "orale" mega dosissen vitamine C in de behandeling van kanker wordt nog steeds in vraag gesteld.

 

Voor het doden van kankercellen met hoge dosissen vitamine C is een gehalte in het bloed nodig van ongeveer 250-350mg/dl (tegenover 1mg/dl bij een normaal dieet). Na een behandeling met 25 tot 50g vitamine C IV over een tijdspanne van 90 minuten schommelen de bloedwaarden rond 200 tot 300mg/dl.

 

Zie : Questions and Answers about High-Dose Vitamine C (National Cancer Institute - US).

Zie : Intravenous Vitamin C (National Cancer Institute - US).

 

Kankercellen hebben ook meer insulinereceptoren en gebruiken enkel glucose als brandstof. Een ketogeen dieet helpt zo kankercellen uithongeren. Anderzijds treedt vitamine C in competitie met glucose om de cel binnen te geraken, want beide moleculen zijn structureel sterk gelijkend. Een ketogeen dieet kan daarom de impact van hoge dosissen vitamine C versterken.

 

Labotests : mogelijke interferenties              

 

1. • methodologische interferenties : verhoging van serumcholesterol, serumcreatinine, serumurinezuur

   • glucosurie : vals negatief (opgelet bij diabetici)

   • occult bloed in feces : vals negatief resultaat

 

Opletten :             

 

Bij patiënten met :

 

1. • G6PD deficiëntie (tekort aan een enzym van de rode bloedcellen)

   • hemochromatosis (ziekte veroorzaakt door overmaat ijzer in het organisme)

   • sikkel cel anemie (bloedarmoede gekenmerkt door abnormaal hemoglobine)

   • bepaalde bloedtesten (vit C is een sterke reductor)

 

Zwangerschap/Borstvoeding :

 

1. • geen problemen werden vastgesteld met normale dosissen ; het langdurig gebruik van dosissen > 1g/dag gedurende de zwangerschap kan een verhoging van de behoeften aan vit C en scheurbuik bij de zuigeling veroorzaken.

 

Mogelijke interacties met :

 

Medicamenten :

1. • ijzerzouten, oxiderende stoffen, zouten van zware metalen (vooral koper)... : vitamine C bevordert hun opname

   • diagnose-methoden bij diabetici : vitamine C interfereert met de werking van strips met glucose oxydase, zonder echter de glykemie te beïnvloeden

   • orale contraceptiva, corticosteroïden...: verstoren het vitamine C-evenwicht via een verhoogde oxidatie

   • calcitonine : veroorzaakt een hoger verbruik aan vitamine C

   • tetracyclines : remmen het intracellulaire metabolisme en de tubulaire reabsorptie van vitamine C

   • acetylsalicylzuur, NSAID, barbituraten, tetracyclines... : verhogen de urinaire eliminatie van vitamine C

   • licht zure farmaca zoals de barbituraten : hun urinaire secretie kan geremd worden door hoge doses vitamine C

   • radiotherapie : vitamine C-supplementen kunnen de impact van bestraling verlagen Prof. Gilles Freyer, CHU de Lyon (France)

 

Nutriënten :

1. • koper : hoge dosissen vitamine C (> 1g/d) kunnen de retentie van koper verminderen

   • ijzer : vitamine C verhoogt de absorptie van niet heem ijzer

   • vitamine A : vitamine C kan de toxische effecten van vitamine A verminderen

   • vitamine B6 : een tekort aan vit C kan de urinaire excretie van pyridoxine verhogen

   • vitamine E : vit C beschermt vitamine E en vice versa

 

1. • zware metalen : vit C verlaagt de serum- en weefselgehalten van zware metalen zoals cadmium, lood, kwik, nikkel en vanadium

 

Te verwachten neveneffecten :

 

1. • geen ongewenste neveneffecten werden gemeld met dosissen lager dan 1g/dag

   • met hogere dosissen : osmotische diarree, maagongesteldheid (> 1g/dag), oxalaat nierstenen (> 2g/dag)

   • geen ernstig neveneffect op de gezondheid is te verwachten met dosissen tot 10g per dag

 

Nutritionele behoeften :             

 

Vit C - Ascorbinezuur :

 

Leeftijd	ADH (mg)	ODD (mg)
0 - 6 maanden	50
7 - 11 maanden	50
1 - 3 jaar	60
4 - 6 jaar	75
7 - 10 jaar	90
11 - 14 jaar	100
15 - 18 jaar   M	110
V	110
Volwassene M	110	500-3000
V	110
+ 70 jaar       M	110
V	110
Zwangerschap	120
Borstvoeding	150
Andere :	-

 

 

ADH : Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (Bron : Voedingsaanbevelingen voor België (Hoge Gezondheidsraad)).

 

ODD : Orthomoleculaire Dagelijkse Dosis.

 

Praktisch :              

 

Gebruikelijke dagdosis in voedingssupplementen : 250 - 10.000mg (als ascorbaat).

Toxische dagdosis : > 10.000mg ?

 

 

Vruchten en groenten bevatten andere stoffen (enzymen, mineralen, vitaminen) die de werking van vit C versterken.

 

Alhoewel vitamine C-rijk voedsel of als supplement een licht dopamine-effect kan vertonen (tonisch), verstoort het de slaap niet.

 

Opgelet met supplementen :

 

1. • synthetisch vervaardigd vitamine C is een racemisch mengsel van D- en L-vitamine C. De natuurlijke vorm is de L-vorm : enkel de helft van het bereide vitamine C is dus actief. Doch niet alle vitamine C in voedingssupplementen is synthetisch : het is immers goedkoper om vitamine C te fermenteren uit basale grondstoffen, zoals granen. Hierbij wordt vitamine C verkregen door enzymatische omzettingsprocessen, waarbij volkomen natuurlijk ascorbinezuur wordt bekomen.

 

1. • best samen met zijn natuurlijk omgevende componenten : bioflavonoïden, vitamine E, selenium, glutathion, cysteïne, liponzuur, m.a.w. een volledig antioxidant complex. Zo zijn synthetische voedingssupplementen een weergave van de natuurlijke complexe voedingsstoffen. Zij verbeteren ook de opname van vitamine C door het organisme. Alle natuurlijke vitamine C bronnen (bv. Acerola) bevatten deze elementen.

 

1. • vruchten bezitten naast hun natuurlijk vitamine C ook belangrijke hoeveelheden kalium (K). Worden vruchtextracten gebruikt als vit C-bron (bv. Acerola) dan kan de overmaat kalium oedeemvorming veroorzaken tussen de cellen (intracellulair) wat zich uit als een verergering van ontstekingstoestanden en als een uitzetting van de onderhuidse vetlaag. Het overdreven gebruik van natuurlijk vitamine C uit vruchten is daarom te mijden bij ontstekingsziekten (zoals reuma en huidontstekingen) en bij overgewicht.

 

1. • niet samen innemen met antiacida : verstoring van de vitamine C opname; indien antiacida met aluminiumhydroxyde ---> opgelet voor verhoogde aluminium bloedspiegel : gevaar bij patiënten met chronische nierinsufficiëntie. Ondanks haar zuurgraad (pH van ongeveer 1.5) verzuurt natuurlijk vitamine C het organisme niet. De niet zo aangename smaak kan verholpen worden met wat fruitsap. Vitamine C kan ook verdund worden in een groot glas lauw water om dan, na volledig te zijn opgelost, te worden opgedronken, met kleine teugen, midden of op het einde van een maaltijd.

 

1. • best kiezen voor een preparaat met een neutrale combinatie :

 

1. 1. • ascorbinezuur : is de zure basisvorm van vitamine C ; een hooggedoseerde behandeling met deze zure vorm kan op lange termijn minder gunstig zijn voor de regulering van de pH-waarde van de weefsels.

      • • nochtans is de zure vorm te verkiezen bij een bacteriële infectie, omdat bacteriën minder goed gedijen in een zuur milieu. Ingeval van virale besmetting echter is een minder zure vorm aangewezen.

 

1. 1. • calciumascorbaat : licht basisch, betere gastro-intestinale tolerantie, minder aanzuren van urine : orale dosissen van 10g en meer in de vorm van calciumascorbaat werden al gebruikt in humane kankerstudies zonder significante neveneffecten Kedar N Prasad, Center for Vitamine & Cancer research, Colorado University, USA .

 

1. 1. • ascorbyl palmitaat : olie-oplosbare vorm die langer in de cel wordt vastgehouden en ook gemakkelijker penetreert in vetzuurrijke weefsels zoals hersenen, lever en spierweefsel. Dit is belangrijk bij virale infecties omdat virussen in het algemeen affiniteit hebben voor vetzuurrijke weefsels.

      • • niet gebruiken bij een eventueel gebrek aan vetzuuracceptatie door de lever.

 

1. 1. • calciumascorbaat + Ca-carbonaat + vit C - metabolieten : neutrale pH, betere opname met verhoogde biodisponibiliteit in de weefsels.

 

1. 1. • gebufferde preparaten met ascorbinezuur, Ca-, Mg-, K-ascorbaat, Zn-citraat, Mn-glycinaat, Cu-glycinaat, gereduceerd L glutathion, quercetine : pH lichtjes zuur (respect zuur-base evenwicht, verlaagd risico mineralen verlies, optimale retentie en verbruik, sterkere oxidantwerking...).

 

1. 1. • gebufferde preparaten met bioflavonoïden : ascorbinezuur, Ca-carbonaat, rozenbottel, citroenflavonoïden : gebufferde pH, synergetische werking met bioflavonoïden, betere verhouding Ca/Mg.

 

1. 1. • vitamine C gebonden als ester : ascorbylascorbaat.

       

      • liposomaal vitamine C : met een fosfatidylcholinedrager vergemakkelijkt de passage van het wateroplosbare vit C door de "vette" celwand (zie ook : "Nutriënten aanbevelen").

 

Algemeen kan men stellen dat met 6g oraal liposomaal vitamine C ter hoogte van de cellen hetzelfde resultaat wordt bereikt als met 50g vitamine C IV.

 

1. • vitamine C wordt opgenomen overal in de maagdarmtractus maar vooral in de maag en bovenste deel van de darm. Zieken gebruiken daarom best de gebufferde vorm. Gezonde mensen zijn beter af met de vertraagde vrijstelling (retard) en de zure vorm wordt enkel gebruikt voor aanzuren urine (blaasproblemen). Lange termijn inname van de zure vorm kan leiden tot osteoporose (zure vit C is een calciumrover).

 

1. • hogere dosissen (3 à 18g/dag) dienen in verschillende porties verspreid over de dag toegediend worden daar het organisme maar een beperkte hoeveelheid ineens kan absorberen. Het niet opgenomen vitamine C wordt via de stoelgang verwijderd.

 

1. • het te snel toedienen van vitamine C als zuur kan lichte diarree veroorzaken, wat meteen ook de gepaste dosis voor het organisme aantoont. Deze kan variëren in functie van de behoefte van het organisme bij veranderende situaties zoals stress, ziekte... Vitamine C kan zo geen intoxicatie veroorzaken.

 

1. • hogere dosissen vitamine C kunnen de opname van tricyclische antidepressiva remmen.

 

1. • hogere dosissen vitamine C kunnen de activiteit van farmaca storen : lagere dosissen van geneesmiddelen kunnen nodig zijn bij hartpatiënten en diabetici.

 

1. • opgelet :

     • vitamine C is een zuur, en mag dus niet opgezogen worden (tanden!); de gebufferde vorm is een betere keuze.

     • bruistabletten zijn te mijden : bij het bruisen kan het contact met zuurstof (oxidatie) een deel van de antioxidantcapaciteit van vitamine C teniet doen.

 

Vitamine C eliminatie :

 

1. • vitamine C wordt normaal, na de recuperatiemechanismen, nog voor ongeveer 25% renaal uitgescheiden

   • • een eliminatiepercentage lager dan 20% wijst op een onderliggende pathologie. Slechte opname, dus nood aan extra vitamine C.

 

1. • aspirine (acetylsalicylzuur) kan de uitscheiding van vitamine C verdriedubbelen door het verhinderen van haar absorptie. De inname van aspirine zou steeds moeten samengaan met de toediening van een "gelijke" dosis vitamine C. Of kies voor een andere behandeling van ontsteking : bv. kurkuma + harpago + bromelaïne..., ook best samen met natuurlijk vitamine C (ascorbinezuur + bioflavonoïden) als versterking van het anti-inflammatoir effect en voor haar versterkende werking op de collageenstructuur ter hoogte van de pezen en de ligamenten.

 

Ook extra vitamine C bij :

 

1. • de eerste tekenen van verkoudheid : om de 2 uren, 1 à 3 tabletten van 500mg

   • de eerste tekenen van vergiftiging : bv. hoofdpijn door wijn, uitlaatgassen, schoonmaakmiddelen, sigarettenrook, verfdampen : om de 2 uren, 1 à 3 tabletten van 500mg

   • veelvuldig aspirine-gebruik

   • ...

 

 

 

 

 

De lezer dient steeds in acht te houden dat de beschreven curatieve eigenschappen in geen enkel geval het medisch advies vervangen, welke steeds onmisbaar is bij het stellen van een diagnose en bij bepaling van de ernst van de aandoening. Wel wordt de gebruiker gestimuleerd beslissingen met betrekking tot zijn gezondheid te nemen, op basis van eigen research, steeds in samenspraak met een professionele gezondheidswerker.

 

In alle gevallen valt het gebruik van dit programma enkel onder de controle, het beheer, de risico's en de verantwoordelijkheden van de gebruiker.