De ontgifting

Laatste bijwerking : 2021.11.19

Of detoxicatie-processen.

In elke lichaamscel vervullen organellen verschillende taken die elk bijdragen tot het goed functioneren van de cel. Een van die organellen, het lysosoom, houdt zich bezig met de afvalbehandeling : resten van virussen, gedode bacteriën, ontaarde eiwitten en stukjes van versleten organellen.

Deze afvalbehandeling (of autofagie) verloopt volgens een strikt protocol. Rond het afval vormt zich een membraan die het gevormde geheel presenteert aan het lysosoom. De hierin aanwezige proteïnen breken het afval af tot kleine elementaire deeltjes, klaar om hergebruikt of verwijderd te worden.

Alhoewel alle lichaamscellen tot op zekere hoogte in staat zijn te ontgiften, zijn het vooral de cellen die door hun functie het meest in contact komen met lichaamsvreemde stoffen (xenobiotica) die deze activiteit hebben ontwikkeld : de huidcellen, de cellen van het ademhalingstelsel, de darm en vooral de lever.

- Niet-toxische metabole stoffen (aminozuren, insuline, adrenaline, hormonen, cholesterol, steroïden...) worden afgebroken en vervolgens gerecycleerd of ondergaan een biotransformatie tot nuttige metabolieten.

- Toxische metabole stoffen (H₂O₂, CO₂, vrije radicalen, homocysteïne, sorbitol, bilirubine...) worden rechtstreeks geneutraliseerd met antioxidanten, vitaminen of worden omgezet (biotransformatie) tot niet-toxische stoffen en als dusdanig verwijderd.

- Lichaamsvreemde stoffen (xenobiotica) kunnen niet gebruikt worden in het normale celmetabolisme en moeten zo snel mogelijk onschadelijk gemaakt worden (bio-inactivatie) en verwijderd.

De concentratie aan xenobiotica hangt af van de voeding, de staat van de darmflora doch vooral van de functionele toestand van de barrière-functie van het intestinale slijmvlies. Een verstoring van de cohesie tussen enterocyten, meestal tengevolge van een afwijking thv van de "tight junctions" (ingewikkeld kleppensysteem geregeld door zonuline), laat het binnendringen van toxines (o.a. macromoleculen) toe (Leaky Gut Syndrome).

Xenobiotica worden via verschillende biotransformatie-systemen in het organisme afgebroken en als rest(afval)stoffen uit het organisme verwijderd. Volgens de chemische en fysische aard van deze reststoffen passeren zij een of meerdere biotransformatie-fasen, een of meerdere biotransformatie-reacties en een of meerdere uitscheidingsprocessen.

Door de enorme toename van het aantal te ontgiften stoffen gedurende de laatste eeuw zijn onze behoeften aan de substraten, welke vereist zijn om ze te ontgiften, aanzienlijk verhoogd. Het organisme is hier dikwijls niet tegen opgewassen, wat de ontwikkeling van vervuilingsziekten en kankers in de hand werkt.

Voorbeeld :

- wordt de lever overbelast dan lijden de nieren hieronder ; worden de zenuwen van de nieren overprikkeld dan gaat de bloeddruk omhoog ; bij overbelasting van de nieren gaat het gehalte urinezuur in het bloed omhoog, met vervolgens afzetting van urinezuurkristallen in de gewrichten (jicht).
- ook kan leververvetting door bv. een overmatig suikerkatabolisme (vooral fructose) optreden :
- - wat het gehalte LDL-cholesterol doet stijgen,
  - - behandeld met statines die levertoxisch kunnen zijn.

Overzicht inhoud :

Het Mixed-Function-Oxidase-systeem (MFO)

Het cytochroom P450 systeem

Biotransformatie-fasen

Biotransformatie-wegen

Dysfuncties

Excretiewegen

De rol van het Glycoproteïne-P

De rol van vitaminen, mineralen en aminozuren bij de ontgifting

Praktisch

Inhoud :

Mixed-Function-Oxidase-systeem (MFO)

Ontgiftingsprocessen in het organisme gebeuren door activatie van het Mixed-Function-Oxygenase-systeem (MFO), een ingewikkeld systeem van enzymatische reacties. Vele enzymen, die in dit systeem werkzaam zijn, hebben de aanwezigheid van cofactoren nodig : vitaminen, mineralen en andere lichaams-essentiële elementen. Een tekort aan deze cofactoren kan de snelheid van de ontgiftingsreacties vertragen.

- Hierdoor ontstaan "flessenhalzen" met accumulatie in de weefsels als gevolg (meestal "aldehyde" last). Vooral selenium (Se) en glutathion (GSH) zijn hier sleutelelementen.

Naargelang de fysische en chemische eigenschappen ondergaat een molecule fase1 en fase2 reacties :

Hoe snel die twee fasen verlopen is heel belangrijk voor je gezondheid. Net als de onderlinge verhouding daarin. Verloopt de eerste fase sneller dan de tweede dan ontstaan er vrije radicalen (agressieve verbindingen die celschade geven). Verloopt de tweede fase te traag door onvoldoende zwavelhoudende aminozuren dan kan zich dit uiten in: vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn, oedeem, buikklachten, verstopping, misselijkheid, vieze metaalsmaak in de mond, huidklachten, duizeligheid, jeuk én een ander eetgedrag.

- Fase 1 (cytochroom P450 systeem) : samen met reductie (NADPH) en Hydrolyse behoort oxidatie tot de reacties van de fase 1 of functionalisatie-fase : deze fase is er op gericht een functionele groep op het xenobioticum over te planten of om te zetten om alzo alcoholen (-OH), fenolen (-OH), aminen (-NH₂), carboxylzuren (-COOH), sulfiden (-SH)... te vormen. Dit is nodig voor de volgende stap (conjugatie-fase).

In deze eerste fase spelen de cytochromen P450 een belangrijke rol (zie verder).

Het cytochroom P450 systeem is de meest belangrijke oxidatiereactie in het MFO systeem en behoort tot de categorie van de Fase 1 eliminaties.

Daarnaast speelt ook het mono-amine-oxydase (MAO) enzym een belangrijke rol bij de oxidatie van aminen naar aldehyden en verder tot carbonzuren! Ook alcohol wordt door dehydrogenatie geoxideerd naar acetaldehyde dat op zijn beurt via aldehyde-dehydrogenase-enzymen wordt omgezet in koolstofdioxide en water. Worden deze dehydrogenase-enzymen geremd dan treedt aldehyde-toxiciteit op (kater!).

1. - de fase 1 wordt geïnduceerd door : vit B2, B3 (NAD), C, D Kutuzova G.D., Deluca H.F., Department of Biochemistry, University of Wisconsin-Madison, 433 Babcock Drive, Madison, WI 53706-1544, ETATS-UNIS: 1,25 -Dihydroxyvitamin D3 regulates genes responsible for detoxification in intestine. Toxicologie and applied pharmacology, 2007, vol. 218, no1, pp. 37-44 [8 page(s) (article)] (1 p.1/4), Fe, Mg, omega3 VZ...

Het komt er op aan deze lichaamsvreemde stoffen zo snel mogelijk te "conjugeren" (bio-inactivatie) : deze stap vereist energie en de aanwezigheid van tal van nutriënten (zie verder) om te vermijden dat de door fase 1 gegenereerde secundaire metabolieten zich zouden ophopen.

Deze enzymatische of niet-enzymayische conjugatie-reacties maken de schadelijke stoffen beter in water oplosbaar, waardoor dat ze gemakkelijker uitgescheiden kunnen worden via de urine of gal.

- Fase 2 (Glutathionsysteem) : bij Fase-2-reacties (= conjugatiefase), is er sprake van een koppeling (conjugatie) aan lichaamseigen stoffen (endogene substraten), zoals GSH, glucuronzuur, sulfaat of glycine :

1. - glucuronconjugatie :

1. 1. - vooral betrekking op aromatische aminen, polycyclische aromatische koolwaterstoffen, nitrosamines, bilirubine , paracetamol...

1. 1. - glucuronconjugatie geïnduceerd door Glutamaat (Glu), B3, B6, Mg (kurkuma, kolen, waterkers, paardenbloem, thee, visolie, citrusschil, artisjok...)

Opgelet : pathogene darmbacteriën kunnen de glucuron-conjugatie deconjugeren door secretie van een glucuronidase waardoor de toxische stoffen vervolgens opnieuw opgenomen en schadelijk kunnen worden!

---> de ontwikkeling van pathogene bacteriën wordt in de hand gewerkt door de consumptie van verzadigde vetten maar onderdrukt door het gebruik van voedingsvezels en probiotica.

1. 1. - excretie : gal/urine

1. - methylatie :

1. 1. - vooral betrekking op zware metalen, catecholamines, morfine, hydroxy-oestronen...
    - methylatie geïnduceerd door vit B9, B12, SAM, methionine (ui, look, kool, ei...), betaïne, choline...
    - excretie : gal/urine

1. - sulfoconjugatie :

1. 1. - vooral betrekking op steroïdhormonen, catecholamines, schildklierhormonen, paracetamol...
    - sulfoconjugatie geïnduceerd door : vit B6, Mo, cysteïne... (eventueel geleverd door NAC)
    - excretie : urine

1. - conjugatie met glutathion :

1. 1. - vooral betrekking op zware metalen, petroleumderivaten, paracetamol...
    - aanvoer glutathion : NAC is de belangrijkste precursor van glutathion...
    - conjugatie geïnduceerd door B6, B9, B12, Mg (rosmarijn, kurkuma, look, selderie, broccoli, citrusschil, propolis, Ginkgo biloba, Salvia miltiorhiza....)
    - excretie : gal

1. - conjugatie met glycine :

1. 1. - vooral betrekking op de zuren
    - aanvoer glycine, cysteïne (eventueel NAC), B5, Mg
    - excretie : urine

1. - tauroconjugatie :

1. 1. - vooral betrekking op vetzuren
    - aanvoer taurine werkt de conjugatie in de hand en maakt de gal minder lithogeen
    - excretie : gal/urine

1. - acetylatie :

1. 1. - vooral betrekking op vetzuren
    - aanvoer L carnitine, B5
    - excretie : urine

Elk onevenwicht tussen de fase1 en fase2 reacties betekent een ernstige bedreiging voor het organisme.

De meeste fase-2 reacties zijn vertraagd door een cofactoren-deficiëntie...: hierdoor verhoogt het risico op langere opstapeling van toxische metabolieten.

- Fase-3 (eliminatiefase) komt onder andere overeen met de eliminatie van wateroplosbare stoffen in de urine.

---> Dit mechanisme kan geoptimaliseerd worden door het basischer maken van de urine (alcalinisatie met pH van de urine > 6.6) welke kan bekomen worden door het veelvuldig eten van fruit en groenten en door de aanvoer van kalium, natrium en calciumcitraten.

Het cytochroom P450 systeem :

Metabolisatie-wegen :

Mond > Maag > Dunne darm > Bloed > Lever > Veneuze circulatie > Arteriële circulatie > Orgaan.

Ontgiftingswegen :

De hoofdmotor voor alle omzettingsprocessen bevindt zich in het cytochroom P450 systeem, een complex enzymsysteem gelegen in het glad ER. Het meest overvloedige cytochroom zit in de lever (maar ook in andere organen), het centrale orgaan in het metabolisme. Het cytochroom wordt gesynthetiseerd uit cholesterol.

Het systeem komt overal voor bij de toegangswegen van het lichaam (de huid, het gastro-intestinaal traject, de longen), in de excretie-organen (nieren, placenta), in de bijnieren en in de geslachtsorganen.

Het "cytochroom P450" maakt deel uit van een enzymcomplex, dat een elektronentransportketen bevat waarbij de elektronen geleverd worden door NADPH (uit PPP-shunt). FAD⁺ (of FMN) treedt hierbij op als redox cofactor.

- Cytochroom P450-Fe³⁺ + substraat (S) ---> cytochroom P450 reductase met opname van 1ste e^- via NADPH/FAD ---> S - Cytochroom P450-Fe²⁺

---> S - Cytochroom P450-Fe²⁺ ---> oxidatie (+O₂) gevolgd door een opname van 2de e^- via NADPH/FAD ---> S - Cytochroom P450-Fe³⁺- O₂^-

---> S - Cytochroom P450-Fe³⁺- O₂^- ---> product (S-OH) + Cytochroom P450-Fe³⁺

Biotransformatie-fasen :

SUBSTRAAT : van ophopingsfase tot excretie fase

- Sterk lipofiel (metabool stabiel) : accumulatie in vet (ophopingsfase) ---->

(slechte substraten voor de enzymen van het biotransformatiesysteem)

---> Lipofiel : FASE 1 : bio-activatie of inactivatie door invoeren van polaire groepen (OH, COOH, NH₂) ----> polair

via oxidatie, reductie, hydrolyse ---> polair

---> Polair : FASE 2 : bio-inactivatie door conjugatie ---> maakt hydrofiel

---> Hydrofiel : FASE 3 : oplosbaar, dus rechtstreeks naar extracellulaire mobilisatie uitscheidingsprocessen

---> Excretie-fase : gal / plasmacirculatie ---> renale excretie (urine).

Biotransformatie-wegen :

SUBSTRAAT

1ste weg :

1. - FASE 1 : in het het cytochroom P450 systeem- Fe3+ ---->

via het alcoholdehydrogenase met de hulp van Fe3+, O₂, Mg, omega3 VZ

1. - FASE 1 : R + OH groep : vorming van een alcohol ---->

via het aldehydedehydrogenase met de hulp van Zn

1. - FASE 1 : R-COH : vorming van een aldehyde (toxisch) ---->

via het aldehydedehydrogenase met de hulp van vit B2 en Mo

1. - FASE 1 : R-COOH : vorming van een zuur ----> oplosbaar

met de hulp van vit B1, B3 en Mg

---> Excretie via urine

2de weg :

1. - FASE 1 : in het het cytochroom P450 systeem ---->

via het alcoholdehydrogenase met de hulp van Fe3+, O₂, Mg, omega3 VZ

1. - FASE 1 : R + OH groep : vorming van een alcohol ---->

via het aldehydedehydrogenase met de hulp van Zn

1. - FASE 1 : RCOH : vorming van een aldehyde (toxisch) ---->

via het aldehydedehydrogenase met de hulp van Zn

1. - FASE 2 : Conjugatie met cysteïne, glycine, GSH, glucuronzuur, PAPS, niacine ---->

via het GSH synthetase met de hulp van Se, Mn, Mg, Cr, Vit E, B1, B2, B3 (risico op vertraging)

---> Emulsionering via gal/excretie via darm

3de weg :

1. - FASE 1 : in het het cytochroom P450 systeem ----> vorming van Epoxiden (toxisch) of xenometabolieten

1. - FASE 2 : Conjugatie met cysteïne, glycine, GSH, glucuronzuur, PAPS, niacine ---->

via het GSH synthetase met de hulp van Se, Mn, Mg, Cr, Vit E, B1, B2, B3

---> Emulsionering via gal/excretie via darm

Dysfuncties :

De meeste van de endogene en exogene toxinen zijn hydrofoob ; zij stapelen zich dus gemakkelijk op in het vetweefsel en komen daaruit natuurlijk massaal vrij bij een snelle vermindering van de vetmassa (bepaalde diëten).

Het enzymsysteem bevordert de oplosbaarheid in water van deze vaak lipofiele moleculen, om dan via de urine te worden uitgescheiden. Door oxidatie onder invloed van oxidasen van het cytochroom P450-systeem, wordt vaak een zuurstofatoom in het molecuul ingebouwd. Uiteindelijk ontstaat een alcohol (S-OH).

Oxidatie wil ook zeggen reactief : het bombarderen met vrije radicalen tot moleculen overblijven welke water- of vetoplosbaar zijn en verwijderbaar zijn langs de nieren of via de darmen.

- soms kunnen lichaamsvreemde stoffen niet door dit systeem volledig worden afgebroken en stapelen zich op in het organisme (DDT, PCB, Hg...) , soms ontstaan afbraakproducten die toxischer zijn dan de originele stof (bio-activatie met vorming van vrije radicalen en o-LDL (LDL-oxidatie)) : zij kunnen er accumuleren en toxische verschijnselen veroorzaken. Jarenlange opstapeling van toxische residuen hinderen het systeem en verzwakken alzo het gehele organisme.
- - een overmaat hydrofiele toxines zullen zich opstapelen in het bindweefsel
  - een overmaat hormoonactieve bestanddelen (insecticiden, geneesmiddelen zoals antibiotica, antimycotica...) stapelen zich op in de schildklier, geslachtsorganen en hersenen.

- vrije radicalen blijven hen bestoken en kunnen dan ook gezonde cellen beschadigen.

Genetisch polymorfisme in de enzym-expressie (P450-cytochromen, glutathion transferase...) van deze metabole wegen kunnen verantwoordelijk zijn voor de ondoeltreffendheid of de meer uitgesproken neveneffecten van bepaalde geneesmiddelen maar ook van een grotere gevoeligheid aan "toxische" stoffen uit het milieu.

Verontreinigde stoffen, pesticiden, een grotere productie van giftige stoffen door bepaalde soorten darmflora, een toegenomen doorlaadbaarheid van het verteringslijmvlies en de inname van geneesmiddelen, kunnen leiden tot een overbelasting van de ontgifting-enzymsystemen. Dit uit zich op biochemische wijze door een accumulatie van reactieve intermediaire metabolieten (radicaalwerking), vooral wanneer de fase1-reacties relatief intenser zijn dan de fase2-reacties.

De volgende symptomen kunnen betrokken zijn bij een afwijkende ontgifting : allergie, hoofdpijn, migraine, vermoeidheid, gewrichts- en spierpijnen, concentratiestoornissen.

Opgelet :

1. - sommige farmaca maar ook bepaalde voedingsmiddelen kunnen een of meerdere enzymen van dit cytochroom P450 systeem remmen of stimuleren. Hierdoor kan de afbraak van andere stoffen in het lichaam versneld of vertraagd worden (---> risico op lagere activiteit of op verhoogde toxiciteit...).

1. 1. - activatoren : sinaasappel, mandarijntjes...; alcohol, nicotine... ; Zn, Mo, Mg, Fe, omega3 VZ...

1. 1. - inhibitoren : pompelmoes (en andere exotische vruchtensappen), pepers (capsaïcine), kruidnagel (eugenol), uien (quercetine), Hypericum perforatum (St Janskruid) (hypericine)...

1. - de enzymen van dit systeem worden aangeduid met CYP : bv. CYP1A2, CYP2C9, CYP2D6, CYP3A4...

Excretiewegen :

Renaal :

- belangrijkste weg voor xenobiotica en metabolieten
- - organische zuren en zure metabolieten
  - organische basen (histamine...)
  - ....

Fecaal :

- directe excretie van hoog lipofiele verbindingen (dioxine, PCB , organochloor-insecticiden...)

Lever :

- via gal : glucuroniden, galzouten
- ook hormonen, lood...

(enterohepatische kringloop kan toxicologische gevolgen hebben)

Longen :

- ethyleen, chloroform

Moedermelk :

- chloor KWS, pesticiden
- antibiotica
- farmaca?

Placenta :

- thalidomide!
- DES (DiEthylStilboestrol)
- kwik

Andere wegen : haren, zweet, neusslijmvlies, tranen, oorsmeer, menstruatie...

De rol van het Glycoproteïne-P :

De expulsie van bepaalde xenobiotica wordt gedirigeerd door het Glycoproteïne-P :

Het Glycoproteïne-P is een transmembranair glycoproteïne en wordt vooral teruggevonden in normale weefsels die betrokken zijn bij de excretie-transport mechanismen : niertubuli, slijmvlies van de dikke darm, galkanaaltjes, levercellen..., zij passeert de bloed-hersenbarrière en is ook terug te vinden in de vaatwanden in de testes (bekende zones in de chemotherapie). Het Glycoproteïne staat in voor de evacuatie uit de cel van vreemde en toxische stoffen voor het organisme.

1. - een inductor van het Glycoproteïne-P zal de eliminatie van de betrokken xenobiotica in de hand werken en eventueel kun toxiciteit verlagen : hyperforine (St-Janskruid), quercetine (ui), kaempferol (kamille), galangine (galanga), kava-kava... (ook farmaca : rifampicine...).

1. - een inhibitor van het Glycoproteïne-P zal daarentegen de eliminatie van de betrokken xenobiotica remmen en bijgevolg hun eventuele toxiciteit verhogen : curcumine (kurkuma), ginsenosiden (ginseng), pompelmoes, piperine (peper), silymarine (mariadistel), catechinen (groene thee)... (ook de farmaca : ciclosporine, kinine, kinidine, verapamil, amiodaron, macroliden...).

Het Glycoproteïne-P is van specifiek belang in de kankercellen waar deze Glycoproteïne-P een niet te verwaarlozen rol kan spelen in de resistentie tegen chemotherapie. Kankercellen zijn in staat de capaciteiten van het Glycoproteïne-P in de ontgifting in hun voordeel te gebruiken : hoe meer de cel het Glycoproteïne-P kan aanmaken, hoe meer zij zich kan verlossen van deze antikankermiddelen.

1. - een inductor van het Glycoproteïne-P kan helpen om vervuilende en kankerverwekkende stoffen sneller uit het organisme te verwijderen maar kan ook de doeltreffendheid van bv. chemotherapie verminderen.

1. - een inhibitor van het Glycoproteïne-P kan helpen de doeltreffendheid van een chemotherapie verhogen maar zal de eliminatie van toxische xenobiotica remmen.

De rol van vitaminen, mineralen en aminozuren betrokken bij de ontgifting :

Vitaminen :

- A : antioxidant, beschermt de membranen van het ER en de intestinale slijmvliezen voor de absorptie van andere nutriënten...
- B1 : bij regeneratie van glutathion (GSH), energie voor synthese van conjugaties, aldehyde carrier...
- B2 : glutathionreductase
- B3 : elektronentransfer ((NADPH)
- B5: aldehyde controle via acetylCoA (start van de citroenzuurcyclus)
- B6 : metabolisme van methionine voor GSH
- B9 : zie B12 en J
- B12 : samen met B12 in de synthese van cysteïne uit methionine
- J (choline) : samen met vit B9 bij de synthese van methionine, fosfatidylcholine voor membranen, acetylcholine voor het geheugen en onderhouden van de peristaltiek van de darmen
- C : vrije radicalenvanger, elektronentransport
- E : elektronendonor, vrije radicalenvanger in membranen

Mineralen :

- Molybdeen (Mo) : cofactor van het aldehyde oxidase enzym
- Mangeen (Mn) en magnesium (Mg) : cofactoren in SOD en glutathion synthese
- Zink (Zn) : genenhersteller (DNA polymerase en thymidine kinase) en alcoholdehydrogenase (fase I)
- Selenium (Se) : cofactor bij het glutathionperoxidase dat GSH recupereert
- Zwavel (S) : in de fase II : 3' fosfoadenosine, 5' fosfosulfaat (PAPS)...
- Koper (Cu) : cofactor van SOD in het cytosol
- IJzer (Fe) : cofactor in het cytochroom P450 enzymsysteem (fase I)

Aminozuren :

- essentiële AZ :
- - methionine : cysteïne, GSH, PAPS, taurine, glycine (GSH synthese), serine (methioninemetabolisme)...
  - tryptofaan : NAD (B3), acetylCoA...

- niet essentiële AZ :
- - taurine : OCl^- - vanger, galzouten...
  - cysteïne : GSH, GFT, taurine, PAPS...

Praktisch :

Endotoxines (giftige stoffen afkomstig van levende micro-organismen die zich pas in het organisme verspreiden bij hun destructie) leiden tot bepaalde effecten :

- Stimulatie van het Complement cascadesysteem via de "Alternative Complement Pathway - ACP" (zie : "Immuunrespons", bij Praktisch : "Hoe het ACP systeem in balans brengen") : endotoxines activeren aldus ontsteking en weefselbeschadiging en spelen een rol bij het ontstaan van ziekten zoals leverziekten (o.a. levercirrose) en huidziekten (psoriasis, acne...). Zij dragen bij tot de verzuring van het organisme.

- Minerale effecten : endotoxines induceren veranderingen in de verdeling van spoorelementen, zodat mineraalafwijkingen bij ziekten veelvuldig voorkomen.
- - de meest voorkomende afwijking werd gezien met de Zn/Cu verhouding : zo zijn bij reumatoïde artritis de zinkniveaus sterk verlaagd en de koperniveaus in evenredigheid gestegen
  - endotoxinen kunnen de calcium efflux (uit de cel) blokkeren : hierdoor stijgt de concentratie van Ca in de cel wat leidt tot overmatige insulinesecretie en overmatige mastceldegranulatie (allergie!)

- Hormonale effecten : endotoxines zouden de adenohypofyse hormoonproductie (die in staat voor de regulatie van de eliminatie van de zuren 's nachts en overdag) en de secretie van het groeihormoon ingrijpend wijzigen, de TSH-spiegel doen dalen (thyreostimuline, het hormoon dat de productie van schildklierhormonen beveelt) en het leverglucagon ongevoelig maken...

Zie ook : "Immuunrespons, Praktisch : Anti-endotoxine maatregelen".

SYMPTOMEN van een overbelaste leverfunctie thv :

- de slijmvliezen : chronische verkoudheden, hooikoorts, neusbloedingen, witte vloed, diarree...
- de huid : overmatig riekende transpiratie, huidaandoeningen...
- de longen : onaangename ademgeur...
- de kristallisaties : nier- en blaasstenen, jicht, reuma...

Dit komt door :

1. - darmtraagheid :
  - - hierbij komen ontbindingsgiften (indicaan, putrescine, neurine, cadaverine) in het bloed en verder via de poortader in de lever terecht, wat aanleiding geeft tot verminderde leverontgifting en autotoxicatie met bovenvermelde symptomen

1. - dysbacteriose ---> spijsverteringsziekten --->
  - - verslakking van het lichaam (in vet- en bindweefsel, pezen, kapsels en spieren...) met neerslag van gift- en afvalstoffen
    - veroudering van huid (rimpels, hangwangen, onderkin, hangborsten, hangbuik, huidziekten, nagels, haren...
    - verstoorde lichaamshouding ter compensatie van een zakvormige of grote buikvergroting

1. - verstoring van het zuur-base evenwicht tijdens de vertering : treedt op indien de rotting van (teveel) eiwitten (maakt basisch) groter is dan de fermentatie van gluciden (maakt zuur) :
  - - bij overmatige consumptie van eiwitten : rotting van de onverteerde eiwitten ---> vorming van rottingbasen ---> darmtraagheid en autotoxicatie
    - indien de voeding te weinig samengestelde koolhydraten bevat, zijn ze verteerd voor ze in de blinde darm komen, zodat de fermentatie sterk daalt (en de darm onvoldoende verzuurt)

Hoe vermijden ?

1. - voeg basische zouten (citraten) toe : stimuleren de fysiologische secretie in de maag
  - vermijd geraffineerde suikers
  - beperk de vleesconsumptie
  - kauw goed : dit vermindert de hoeveelheid onverteerde proteïnen en reduceert het rottingsproces in het colon
  - vezels in fruit, groenten en granen doen in het colon het evenwicht verschuiven in het voordeel van het fermentatieproces
  - gebruik lichte avondmalen, zodat de nachtelijke ontgifting en eliminatie niet overbelast wordt (gevolg : betere slaap, geen nachtmerries, betere eliminatie via de nieren en de stoelgang, geen slechte adem, geen slecht humeur, geen aangeslagen tong...).

ONTGIFTINGS-maatregelen :

Preventief :

- bewegen : fysische inspanningen stimuleren de autofagie én de ontgifting via de huid door het zweten (het uitzweten kan verder worden gestimuleerd met bv. sauna en niacine)
- gebruik enkel ongeraffineerde voeding die alleen de noodzakelijke voedingsstoffen voor het eliminatiesysteem kan aanbrengen
- vermijd nitraten en nitrieten in de voeding (kraantjeswater, spinazie, rode biet, charcuterie...) of neutraliseer deze toxische stoffen
- gebruik geen leidingswater (nitraten, zware metalen...), maar kies voor plat flessenwater (Spa blauw...) of omgekeerd osmose water
- drink voldoende : minstens 1.5L vloeistof per dag (kies voor water want koffie en thee doen meer vloeistof verliezen dan ze aanbrengen)
- stimuleer de spijsvertering en de darmwerking : begin de dag met een glas lauw water nuchter ; probeer probiotica bij aanleg voor diarree of constipatie (zie : "Maag- en darmstoornissen")
- voorzie een voldoende aanvoer van zwavelhoudende aminozuren via de voeding : cysteïne, methionine, glutathion...
- vermijd alle fluor-preparaten (tandpasta met fluor...)
- reduceer of elimineer zoveel mogelijk alle voedingsadditieven (Feingold dieet)
- geef de voorkeur aan plantaardige eiwitten ; matig dierlijke eiwitten ; gebruik eventueel basische zouten voor een betere vertering van eiwitten (citraten, Molkosan°, betaïne...)
- gebruik gezonde vetten : zie ook "Oliën"
- - extra vierge olijfolie,kokos- en rode palmolie zijn gezond en kunnen gebruikt worden voor het bakken : het laurinezuur (VVZ) in kokosolie bv. beschermt tegen bacteriën, virussen en schimmels
  - lijnolie, walnootolie en pompoenolie zijn gezond maar alleen koud te gebruiken (rijk aan EOVZ en MOVZ)
  - vermijd trans-vetzuren : melk (niet de rauwe) en melkproducten zijn de voornaamste bron van synthetische trans-vetzuren, voor taartjes en gebak, koekjes, chips en andere aperitiefhapjes. Ook alle gefrituurde gerechten en alle vooraf bereide voedingsmiddelen met de vermelding : "bevat (gedeeltelijk) gehard vet/olie"... Ook margarines bevatten transvetzuren en zijn hierom te mijden, ook al zijn ze verrijkt met bv. omega3 vetzuren.
- respecteer de juiste voedselcombinaties : met aandacht voor de nodige variatie
- maak alles vers en rauw zelf klaar (enzymen!), gebruik onschadelijke kooktechnieken (stomen, blancheren...)
- kies voor voedsel uit de streek, volgens het ritme van de seizoenen
- verzorg het zuur-base evenwicht van het organisme met een dagelijkse voeding in een verhouding van 20% zure en 80% basische voeding (zie : "Verzurend en basenvormend voedsel")
- ontgif ook de gedachten : laat negatieve, agressieve en wrokdragende gedachten, angsten... los ; meditatietechnieken kunnen hierbij helpen (zie : "Stress")

- voldoende slaap heeft een helend effect op de algemene conditie : alle organen ontgiften op een bepaald moment van de dag of de nacht :
- - 1u - 3u : lever
  - 3u - 5u : longen/huid
  - 8u - 11u : hart
  - 11u - 14u : nieren
  - 14u - 17u : blaas

Een nachtje uit zal de leverontgifting verstoren. Dan zal het lichaam de volgende dag alsnog energie moeten krijgen om de lever te ontgiften terwijl die energie dan nodig is voor het ontgiften van andere organen. Hart, blaas en urinewegen komen dan onder druk te staan. Stress op je werk uit zich dan bij voorkeur daarop.

Word je 's nachts steeds op hetzelfde uur wakker (bv. rond 2u), dan weet je dat stress inwerkt op dat orgaan (hier de lever).

- kies voor fruit en groenten die de vertering en de ontgifting helpen :
- - ananas : bevat bromelaïne, een enzym dat de vertering van eiwitten vergemakkelijkt (vlees of vis) wanneer zij samen voorkomen in eenzelfde maaltijd. Haar gehalte aan kalium en water stimuleert de nierfunctie (door het herstellen van de Na/K balans), zodat ananas ook natuurlijk drainerend werkt.
  - citroen : het aanwezige citroenzuur stimuleert de secretie van speeksel, van verteringssappen en van gal, wat de vertering van vetten ten goede komt en bijdraagt tot het beheersen van de glykemie. Citroen werkt ook versterkend door haar rijkdom aan vit C en flavonoïden. Door haar basenvormend effect helt citroen ook tegen de verzuring van het organisme.
  - prei : vezelrijk, en dus licht laxatief. Prei stimuleert ook de nieren en werkt natuurlijk drainerend werkt. De aanwezige zwavelverbindingen oefenen een antiseptisch effect uit thv de darm.
  - radijs of rammenas, te beschouwen als een schoonmaakster van het organisme. Radijs verbetert de vertering door stimulatie van de lever- en galfunctie en helpt bij de opkuis van de darm. Tenslotte, en dank zij haar diuretisch effect, bevordert radijs de drainage.
  - papaja : bevat papaïne, een enzym dat eiwit helpt verteren. Door haar gehalte vezels en water vertoont papaja een drainerend effect en stimuleert licht de darmfunctie.
  - groene groenten, algen... : bevatten veel chlorofyl, een sterke ontgifter.
- beoefen regelmatig de bewuste ademhaling : deze ademtechniek helpt bij het verversen van de opgenomen zuurstof, geeft energie en verdrijft stress. Bewust ademen masseert indirect de verteringsorganen en bevordert een goede bloedcirculatie, waardoor de waterafdrijving en de eliminatie worden verbeterd.
- ...

Zorg EERST voor een optimale darmwandfunctie, zodat de toxines die je wilt verwijderen niet in je bloed lekken.

- Naast een evenwichtige voeding met alle belangrijke moleculen en cofactoren voor de ontgifting van vooral de hepatocyten (de grootste externe last van moleculen wordt gedragen door de lever), en

- Naast de activatie van het MFO systeem met onontbeerlijke factoren voor de fase I en II ontgifting, is het absoluut noodzakelijk de barrièrefunctie van de darm te beschermen en te ondersteunen met een aangepaste aanvoer van intestinale permeabiliteitsfactoren : dus van de componenten die de darmwand nodig heeft om correct te functioneren :

1. - weinig allergieveroorzakende proteïnen (bv. gehydrolyseerde rijstproteïnen),
  - L-glutamine : voor de energieaanvoer (enterocyten zijn sneldelende cellen) en als essentiële voedingsstof voor darm(epitheel)cellen (bepaalt zo de kwaliteit van de darmmucosa) : glutaminezuur 500mg tot 1g/d,
  - triglyceriden met halflange keten (voor de aanmaak van de celwand van de enterocyten),
  - verteringsenzymen (om de verteringsfunctie van de enzymen in de membraan van de enterocyten te verzekeren),
  - probiotica en prebiotica (voor een darmflora in perfect evenwicht),
  - fyto (pompelmoespittenextract, knoflook, goldenseal, venkel, gele gentiaan, walnoot, etherische oliën uit oregano, Pau d'Arco...) om de weerstand tegen ongunstige bacteriën te ondersteunen,
  - ...

- Daarenboven kan een aanpassing van de urine-pH (> 6.6) met een alkaliniserend middel de excretie van toxines bevorderen.

Activeer in het organisme het MFO systeem voor het zoveel mogelijk elimineren van schadelijke stoffen uit het voedsel en uit het milieu (vooral bij de patiënt die sukkelt met een verstoring van zijn algemene gezondheidstoestand of lijdend aan chronische ziekten). Elk onevenwicht tussen de fasen I en II betekent een serieuze bedreiging voor de gezondheid.

- acidofilus-preparaten (probiotica)
- cheleerders zoals karnemelk, yoghurt : helpen de toxines elimineren door chelatie
- cepaënen in de voeding : look, ajuin, prei...
- chlorella is een ontgifter, door haar capaciteit zware metalen (vooral kwik (Hg)) te binden
- actieve kool : na het verkolen van hout wordt de gevormde houtskool in aanwezigheid van waterdamp, lucht en oxiderende gassen terug verkoold (geactiveerd) ; hierbij ontstaat een netwerk van microporiën die moleculen kunnen vangen. Vandaar het gebruik ervan als ontgifter in de darmen.

Door de poreuze darmwand ontstaat een uitwisseling (dialyse) tussen binnenwereld en buitenwereld gesteund op het osmose-principe : er wordt dus gestreefd naar een evenwicht tussen de concentraties van de opgeloste moleculen langs beide zijden van de darmwand. Wanneer de darm overbelast is, loopt de osmose vast en zal het lymfevocht zich niet kunnen ontdoen van zijn vracht afvalstoffen. Actieve kool kan de darm ontlasten en zo de ontgifting van het lymfevocht en het bloed bevorderen.

- vitamine C > 3g (gebufferd) : wateroplosbare antioxidant voor het neutraliseren van de vrije radicalen gevormd bij de Fase1 ontgiftingsreacties
- vitamine B complex (vooral B2, B3, B6)
- multimineraal : vooral Fe, Cu, Mn, Mo, Zn
- zinkmonomethionine
- Mg chelated met aminozuren
- Calcium D-glucaraat : ondersteuning van de glucuronconjugatie

- glutathion (GSH), samen met Se, cysteïne, zink en alfa liponzuur : voor de eliminatie van zware metalen (Fase1) ; glutathion komt ook tussen bij de conjugatie (Fase 2)
- L cysteïne (in granen, spinazie, melk, vlees, vis, paranoot) eventueel geleverd door NAC
- N-acetyl-L-cysteïne (NAC) : estervorm van L-cysteïne :
- - verhoogt de productie van glutathion in de lever en komt zo tussen bij de conjugatie (Fase2)
  - levert ook zwavel nodig voor de sulfoconjugatie (Fase2)
- N-acetyl-L-carnitine : estervorm van L-carnitine
- - als acetyl-donor (acetylatie in Fase2)
  - als sterke antioxidant voor het neutraliseren van de vrije radicalen gevormd bij de Fase1 ontgiftingsreacties
- dimethylglycine (vit B15) :
- - als methyl-donor (methylatie in de Fase2)
  - voor de productie van SAMe, onmisbaar voor de leverfunctie en haar regeneratie
  - als sterke antioxidant voor het neutraliseren van de vrije radicalen gevormd bij de Fase1 ontgiftingsreacties

- omega3 VZ (EPA, DHA)

- ontgiftende planten : door stimulatie van de excretie via

1. - nieren : Berk, Olmkruid, Heermoes
  - lever, gal : Mariadistel, Boldo, Rozemarijn, Pepermunt, Artisjok, Paardenbloem, Chrysantellum, Granaatappel (zie : "Fruit"), Gember...
  - huid : Grote klis, Driekleurig viooltje
  - bovenste luchtwegen : Venkel
  - darm : Venkelvrucht, Roomse kamille, Citroenmelisse, Pepermunt, Steranijs...
  - darmtransit : appel, pruim, druif
  - ontgifting + antioxidantia : Groene thee
  - alcoholafbraak in de lever : Asperges (Asparagine)

Ontgifting mag zich echter niet beperken tot alleen het onschadelijk maken en verwijderen van xenobiotica en natuurlijke afvalstoffen uit het inwendig milieu. Ook de uitwendige omgeving is betrokken en moet gezuiverd worden met

- "Voeding" ontgifting (verkeerde eetgewoontes, onvolwaardige voeding),
- "Home" ontgifting (woning, werkruimte, kleding, milieu) en
- "Persoon" ontgifting (stress, leefstijl, familie, sociale banden).