Gezond blijven is ziekte voorkomen
Laatste bijwerking : 2021.11.19
"Voorkomen is beter dan genezen".
"Voorkomen is het beste geneesmiddel".
Genezen is aannemen dat er een oplossing bestaat bij een gezondheidsprobleem. Voorkomen is aan iemand die geen gezondheidsprobleem heeft zeggen : "Je kunt er een hebben".
Uit luiheid, omdat voorkomen een dagelijkse inspanning vraagt, of als gril omdat niemand dat graag wil horen, hebben wij geen goesting inspanningen te doen. Wij schuiven maar al te dikwijls de verantwoordelijkheid voor onze gezondheid door naar de geneeskunde die sterk paternalistisch optreedt (t.t.z. die niet toelaat dat de patiënt zijn lot in eigen handen neemt) en die voor de meesten onder ons een "urgentiegeneeskunde" is geworden : we reageren immers niet op de signalen die ons lichaam ons geeft en als we crashen, dan bellen we de 112.
Anderzijds leven we ook in een ongezond kapitalistisch klimaat : gezondheid zelf heeft weinig commerciële waarde, ziekte daarentegen wel. Gezondheid staat ondergeschikt aan economische groei, terwijl het net andersom zou moeten zijn. Of moeten we mensen gaan betalen om hen gezonder te doen leven? Want dat zou op termijn economisch gunstiger uitdraaien...
EBM, Evidence Based Medicine (of Geneeskunde gebaseerd op bewijzen) of EBM, Economic Based Medicine?
Overzicht inhoud :
Inhoud :
Inspanningen ?
In functie van de mate van inspanning die wij willen leveren kan de preventie zich over verscheidene gebieden uitstrekken zoals bv. :
-
-
fysische inspanningen : zelfs weinig bewegen is beter dan niet bewegen. Bewegen in functie van de energie die wij er aan willen besteden. Een persoon met overgewicht die voldoende beweegt zal gezonder zijn dan een persoon met een normal gewicht en een overwegend zittend leven ;
-
-
-
voeding : om zonnebloemolie te vervangen door koolzaadolie (rijker aan omega3) volstaat het er aan te denken wanneer we inkopen doen ;
-
-
-
eten van fruit en groenten : daar alle specerijen en keukenkruiden meetellen, komen wij al snel aan 5, zelfs 10 porties per dag. Het is voldoende zelf het eten te bereiden en look, ui, peterselie, bieslook, pijpui, kurkuma, zwarte peper, algen... aan de meeste gerechten toe te voegen, omdat zij de effecten van alle plantaardige stoffen potentialiseren ;
-
-
-
het psychisch profiel : dit is een delicaat onderwerp. Veel studies bewijzen het weldoend effect van praatgroepen en meditatie bij de preventie van hartinfarct. Zelfs bij de preventie van bepaalde kankers. Spijtig niet bij alle kankers, sommige schijnen ongevoelig voor psychische invloeden ;
-
-
-
...
-
Bij de zieke riskeren wij een schuldgevoel op te wekken wanneer wij hem vertellen dat hij verantwoordelijk is voor zijn ziekte, omdat hij rookte, of dronk, of gelijk wat at, of zijn angsten niet liet behandelen. Bij de preventie echter richten wij ons tot gezonde mensen, die gezond wensen te blijven. Omdat elk van ons toch verantwoordelijkheid draagt voor zijn gezondheid zoals voor zijn leven, of toch gedeeltelijk. Anderzijds is niets gegarandeerd, preventie maakt niet onsterfelijk. In ieder geval blijven de preventieve raadgevingen ook curatief zinvol. Dezelfde voeding die helpt kanker te voorkomen helpt ook bij het herstel ervan.
Het is aan ieder zichzelf in handen te nemen en de juiste wegen te zoeken die toelaten een goede gezondheid te behouden. De vrijheid van artskeuze, de vrijheid al dan niet de hem voorgeschreven medicatie te nemen, de vrijheid al dan niet zijn levenswijze conform aan zijn gezondheidsproblemen te maken, zonder enige verplichting tegenover de maatschappij die deze vrijheden betaald... Maar kunnen de meeste mensen die vrijheid aan?
Opdat een patiënt actief kan deelnemen in het beslissingsproces mbt zijn behandeling, moet hij de voor- en nadelen van elke mogelijke behandeling kunnen vatten. Streven naar "empowerment" (waarbij de beslissing bij hem komt te liggen) zonder voldoende aandacht voor "literacy" (Engelse term die verwijst naar het onderwijs- en taalniveau, en het algemeen cultuurniveau) heeft geen enkele zin. Op gebied van volksgezondheid (health literacy) verwijst deze term naar de capaciteit te kunnen lezen (print literacy), verstaan en verwerken van kwantitatieve gegevens en gebruik te maken van informatie, zodat de patiënt in staat is gepaste beslissingen te nemen, gebruiksaanwijzingen correct op te volgen (numeracy), zich voldoende duidelijk verstaanbaar te maken en te luisteren (oral literacy). Nochtans is actueel 1 patiënt op 2 niet in staat medische aanbevelingen of de bijhorende gebruiksaanwijzingen te begrijpen 
.
Alleen door patiëntopvoeding is "empowerment" mogelijk!
Gezondheid, wat is dat ?
Je lichaam heeft een aantal essentiële zaken nodig om gezond en vitaal te blijven : zonlicht, zuurstof, levend voedsel, beweging, rust. Daarnaast wordt je gezondheid niet bepaald door je inkomen, het ras waartoe je behoort of je ziekteverzekering, maar door je opvoeding.
Je brein heeft verstand nodig om steeds positief te blijven staan en jouw doelen te bereiken.
Je geest heeft anderen nodig, mensen waarmee je je emoties kunt delen.
Gezondheid heeft te maken met de mate waarin het organisme zowel op geestelijk als op lichamelijk vlak omgaat met de uitdagingen van de omgeving waarin het leeft. Er zijn mensen die levenslang aan een rolstoel gekluisterd zijn, die zich toch veel gezonder en gelukkiger voelen dan mensen die kerngezond zijn maar zich slecht in hun vel voelen, misschien omdat ze zich eenzaam voelen of zichzelf lelijk vinden, of die het vreselijk vinden om ouder te worden. Zelfs als is er sprake van ziekte, kan je toch gezond zijn. Positieve gezondheid. Omdat gezondheid zich vooral voor een groot stuk tussen de oren afspeelt .
Het woord “gezondheid” verwijst niet alleen naar de afwezigheid van ziekte maar naar een zowel complexe als intieme harmonie. De "gezondheid" zou dan eerder gevormd worden door het toevallig samenvallen van een wezen met zichzelf. Gevolg : er bestaat geen normale algemene definitie van de "gezondheid"; er bestaan immers zoveel "gezondheden" als manieren om in leven te blijven... (Alexis Lacroix, filosoof).
Wat telt is vinden wat voor jezelf goed is.
Persoonlijke groei, persoonlijke ontwikkeling en het vervullen van persoonlijke doelen zijn even belangrijk als "ziekte". Positieve gezondheid kunnen we aflezen aan 6 dimensies : lichamelijk functioneren, mentaal functioneren en beleven, een spirituele-existentiële dimensie, algemene levenskwaliteit, sociaal-maatschappelijk functioneren en gewoon dagelijks handelen. Patiënten vatten hun gezondheid breder op en zien alle 6 dimensies als even belangrijk. Terwijl een arts gezondheid eerder interpreteert als enkel een biomedisch gegeven .
Voor een dokter betekent het woord "gezondheid" dikwijls de afwezigheid van ziekte. Het beeld dat het woord "ziekte" oproept trekt nogal erg op het traditioneel beeld van een kwelgeest die het lichaam van de zieke bezet. Ziekte is dan eerder iets dat men kan wegnemen dan iets dat deel uit maakt van het individu in zijn geheel (zie ook : "Ziekte, wat is dat?"). Gezondheid zien als de afwezigheid van ziekte berust op de oude idee dat elke ziekte een specifieke oorzaak had, en dus ook een specifieke behandeling. Het ontdekken van bacteriën (en virussen) als oorzaak van ziekten past perfect in dit beeld.
Naast dit beeld dat nog leeft in de medische wereld, ontwikkelen zich andere benaderingen bij het grote publiek. Wanneer men spreekt over "gezondheid", dan wordt dit woord meer en meer in verband gebracht met goed eten, bewegen, ontspannen, of algemeen als een correcte levenswijze. Deze veelvoorkomende ideeënassociaties tonen echter ook niet de echte natuur van de gezondheid : een goede voeding, fysische oefeningen, positieve gevoelens zijn eigenlijk niet meer dan nuttige raadgevingen voor allen die profijt willen trekken uit een bestaande evenwichtstoestand.
Gezondheid, wat is dat ?
Om dit begrijpen moet gezondheid gezien worden in het kader van de strijd om het leven. Aanpassing en strijd maken deel uit van het leven. Het leven zelf is een constante strijd tegen de basiswetten van de fysica, tegen die neiging van energie zich steeds te transformeren, tegen de bekende wetten van de "entropie" (de neiging bij verandering van energietoestand af te glijden naar een staat van moleculaire wanorde waardoor de energie niet meer bruikbaar is voor arbeid of de natuurlijke tendens van orde naar wanorde te vervallen = tweede wet van de thermodynamica). Als we maar lang genoeg leven, dan zouden we allemaal ziek worden.
Gezondheid is een systeem dat constant voor verweer zorgt, een voortdurende aanpassingsstrijd met de omgeving. Met als orkestleider, de hypothalamus. Haar regelfunctie van o. a. honger, dorst en van seksuele ritmen is reeds sedert jaren bekend. Maar haar voornaamste rol werd pas onlangs duidelijk : de hypothalamus staat in nauwe relatie met andere hersenstructuren en met het "autonoom" zenuwstelsel. De hersenen controleren de hormoonsecreties van de verschillende endocriene klieren. Meer zelfs, de hersenen mogen eigenlijk beschouwd worden als een klier omdat de hypothalamus ook hormonen vrijstelt en omdat alle zenuwcellen onderling met elkaar communiceren via chemische boodschappers (neurotransmitters) die niet verschillen van hormonen. Zo bekeken is elke scheiding tussen de hersenen en het hormonaal stelsel, of zelfs het immuun systeem, obsoleet .
De term "gezondheid" beschrijft eigenlijk meer de manier waarop het "aanpassingssysteem" als geheel te werk gaat. Het organisme is een ongelofelijk gesofisticeerd systeem dat enkel overleeft door een globaal evenwicht te bewaren, alhoewel het aan constante veranderingen blootstaat. Het organisme dient, op het niveau van de interactie tussen organen, onophoudelijk de situatie te monitoren en te corrigeren waar nodig. De autoregulatie-capaciteit van deze dynamische evenwichtsoefening wordt homeostase genoemd. Ons objectief moet zijn onze cellen die stoffen te bezorgen die ze nodig hebben om hun autoregulatie-capaciteit te stimuleren.
Sommige situaties veroorzaken een bruuske verandering in de werking van het "aanpassingssysteem". Of het nu gaat om gevoelens van vreugde of van angst, bij een emotie treedt er steeds een reactie op van het volledig "aanpassingssysteem", met zowel een antwoord van de hersenen, als van het hormonaal en het immuun systeem. Concreet wil dit zeggen dat, wanneer je een baby streelt, je ook zijn immuunsysteem stimuleert...
En onze genetische aanleg dan? Onze genen zijn zoals een verzameling muzieknoten, wij bezitten allen bijna dezelfde noten. Wat ons van elkaar doet verschillen is de muziek die wij met deze noten creëren, met onze gezondheid en ons gelukkig zijn als resultaat van ons meesterwerk. Wat telt, is ons eigenbeeld. Hou je geest een gezond beeld voor, vertroetel het, en kies je weg met al je energie en optimisme. Gezondheid is geen zaak van genen, maar van keuzes.
Maak het niet ingewikkeld : start met bewegen, met beter eten, met keuzes maken over wat je eet... Binnen enkele maanden zal je je afvragen waarom je zolang wachtte, waarom je niet eerder deze keuze maakte. Omdat zorgen voor je gezondheid, je levenskwaliteit ten goede komt.
Actueel is gezondheid niet meer de normale toestand van de mens, maar een doel waarvoor we hard moeten werken. Niets is nog natuurlijk : ons voedsel is zodanig bewerkt dat wat lekker is niet noodzakelijk goed is, ons levensritme staat haaks op het ritme van de natuur rondom ons, we leven alleen tussen velen. Om gezond te leven moeten we bewust bijsturen in de keuze van voedsel, van rust of inspanning, van contact met onze omgeving. Maar opgelet : te fanatiek bezig zijn met gezondheid maakt ziek. Teveel van het goede is gewoon niet gezond. Men vergeet dan immers te "genieten", één van de belangrijkste factoren voor een gezond en gelukkig leven...
Ziekte voorkomen
Gezondheid staat voor evenwicht, genezen voor het terugkeren naar dat evenwicht, naar de uitgangstoestand "gezond zijn".
Gezondheid staat dus voor de permanente strijd voor het bewaren van bestaande evenwichten : wij zijn niet lichamelijk ziek en vervolgens geestelijk, of eerst geestelijk en dan lichamelijk. Wij zijn steeds ziek van lichaam en van geest. Dat wordt misschien wel anders ervaren omdat het lichaam een sterke inertie vertoont ("materie"), en zich dan meestal later manifesteert dan de geest. Hartlijders (fysiologisch) zijn dikwijls ook hartpijnlijders (affectief), en omgekeerd .
---> De grote aandacht voor de lichamelijke gezondheidszorg is daarom onterecht. Mentale en fysieke zorg moeten op gelijke voet! Een integratie is noodzakelijk, want de tweedeling tussen psychische en fysieke geneeskunde is kunstmatig. Huisartsen moeten bij hun patiënten meer aandacht hebben voor mentale problemen, psychiaters meer voor chronische lichamelijke aandoeningen.
Wanneer wij ons niet veilig voelen, worden we ongerust, zelfs ziek van ongerustheid. Veel pathogene invloeden komen voort uit onze gedragingen. En deze zijn dikwijls een antwoord op onze angsten. Wanneer wij bv. teveel of slecht eten, drinken of roken, leggen wij onszelf overdreven stressgevoelens op omdat wij ons slecht in ons vel voelen door de schrik iets te missen, niet geliefd te zijn, oud te worden, te sterven. Of ziek te worden, omdat onze medisch gerichte maatschappij ons allen reeds als potentiële zieke beschouwd, zelfs al zijn we in goede gezondheid. Omdat het lichaam luistert naar onze angsten : ziekte wordt gezaaid, zoals angst.
Mensen worden bang gemaakt van alles en iedereen. Voor zo'n negatief verwachtingspatroon is al een term bedacht : het nocebo-effect (van het latijnse nocebo : "ik zal schaden"), naar analogie met het placebo-effect. Vergelijkbaar met de hypothese dat auto-immuunziekten, veroorzaakt door de eigen afweer, een gevolg kunnen zijn van een overdreven hang naar hygiëne zodat de afweer te weinig kansen krijgt om zich op echte vijanden toe te spitsen, zou je kunnen denken dat de explosie van fobieën en andere angstaandoeningen te maken heeft met het gegeven dat we tegenwoordig te weinig echte angstprikkels krijgen, zodat ons lichaam gaat overreageren op wat het als normaal zou moeten beschouwen.
Daarnaast werden wij geconditioneerd door de vele opmerkingen uit onze kinderjaren zoals : haast je, doe plezier, span je in... Gehoorzamen aan deze opmerkingen verwijderde ons van onszelf, verhinderde dikwijls onze eigen basisnoden te respecteren, zover dat wij onze eigen noden niet meer echt kennen. Elke keer dat wij een van onze eigen essentiële noden niet voldoende respecteren veroorzaakt dit in ons een stress-reactie. En al deze stress-reacties verlagen de activiteit van ons immuunsysteem, verstoren het hormonaal evenwicht..., met op termijn ernstige gevolgen voor de globale gezondheidstoestand. Soms is ziek vallen het enige mogelijke moment van rust, een "aanvaardbare" manier om toch zichzelf te verzorgen zonder schuldgevoel. Want zich met zichzelf bezig houden is niet productief op korte termijn, de resultaten ontluiken pas later ; spijtig genoeg leven wij in een maatschappij die niet denkt op lange termijn.
Ziekte voorkomen is dus meer dan zich inspannen om beter te eten, te stoppen met roken, of kalmer te leven. Het is vooral onze angsten stillen, onze neuroses genezen. Echte preventie eist dat wij genezen van onze angstgevoelens.
Het "tekort aan preventie" in het voorkomen van ziekte duidt op de verwarring die bestaat tussen gevoelens van verantwoordelijkheid en schuld. Zich laten zeggen dat bepaalde oorzaken van de ziekte vermijdbaar waren wordt dikwijls ervaren als schuldig zijn, niet hebben voorkomen. Wij spelen dan meestal de rol van slachtoffer. En doen beroep op externe hulpmiddelen, zonder er ons van bewust te zijn dat bepaalde oplossingen van ons afhangen of in ons liggen verscholen. De gehele "gezondheidsindustrie" is zo georganiseerd dat zij hulpmiddelen reikt aan slachtoffers van ziekten, waarbij wordt vergeten hen te wijzen op het herstel- en preventiepotentieel dat zij bezitten.
Ook blijft de preventie niet meer beperkt tot raadgevingen, ze wordt technischer : genetische analyses, meer en meer opsporingstesten (screening) en gezondheidsbalansen, nieuwe preventieve medicamenten (de term "genees"middel is hier misplaatst), we gaan gebukt onder medische informatie, alles is bepaald, gemeten, "genormd"... Evenwichtig eten, de inname van suiker, vetten, zout beperken, voldoende bewegen, niet roken en weinig alcohol drinken, regelmatige screeningtesten, cholesterolgehalte... : wij zijn allemaal potentiële zieken. Het recht om van de norm af te wijken zijn we aan het verliezen. "Goed oud worden" is niet langer het doel, maar "Zo laat mogelijk oud worden". De vraag is of iedereen toegang zal hebben tot deze preventie. De spreekwijze "Je bent beter rijk en gezond dan arm en ziek" blijft duidelijk overeind.
Vraag is of al deze opsporingstesten wel tot iets dienen : onderzoekers van de Cochrane collaboration (een vereniging zonder winstoogmerk waarvan de kwaliteit van de analyses door de WGO wordt ondersteund) vonden geen voordeel in ziektepreventie of op het vlak van mortaliteit . Gezien de kwaliteit van hun studie kan het ontbreken van enig voordeel op het vlak van mortaliteit niet op de rug geschoven worden van slechte statistische berekeningen. Er zijn dus geen of heel weinig voordelen te vinden die het uitvoeren van een opsporingstest of gezondheidsbalans bij volwassenen tussen 18 en 65 jaar rechtvaardigen. Je kan immers ook ziek worden zonder aanwijsbare oorzaak. Door zuiver toeval bv. Hoeveel je ook sport en hoe verantwoord je ook eet, dat biedt nog geen garantie op een gezond leven. En daar hebben we het moeilijk mee : immers, als er iets gebeurt, moet er een schuldige zijn. Dus moet ook een ziekte een aanwijsbare oorzaak hebben in onze hersenen, genen, omgeving of gedrag.
Anderzijds zijn de referentiewaarden die in de huidige geneeskunde worden gehanteerd grenswaarden waarover afspraken zijn gemaakt. Grenswaarden zijn echter kunstmatig : ze zijn gebaseerd op overeenkomsten die gebaseerd zijn op theoretische beschouwingen en studies. Alles wat binnen bepaalde waarden valt, wordt beschouwd als normaal of gezond, terwijl in werkelijkheid misschien al heel veel fout loopt. Je wordt nog niet als "ziek" beschouwd, omdat jouw symptomen niet beantwoorden aan die van een echte ziekte... Nochtans start een chronische ziekte meestal sluipend, haast onopgemerkt, met vage klachten zoals moeheid, spierpijn, hoofdpijn, slaapproblemen, concentratiestoornissen, wat maaglast of andere onduidelijke symptomen (zie ook : "Ziekte, wat is dat?"). In de meeste gevallen valt de oorzaak te zoeken in de voeding, het hormoonbeheer en in de werking van het immuunsysteem. Deze 3 domeinen staan niet los van elkaar en zijn voor hun werking van elkaar afhankelijk.
In de moderne gezondheidszorg worden diagnoses, behandelingen en beleidskeuzes steeds meer bepaald door technologie, management en efficiëntie, wetenschappelijke modellen en protocollen. Door een evidence based-medisch (EBM) model, waarin alleen harde data tellen. De therapeutische potentie van aandacht voor de persoon en rechtstreeks contact is zwaar in de verdrukking gekomen.
Gezondheidszorg is geen exacte wetenschap, omdat ze te maken heeft met relaties en emoties, met economische, ecologische, sociale en culturele contexten, met zingeving. Al deze factoren beïnvloeden elkaar.
Zo is onze depressie- en burn-outepidemie ook een ecologische probleem, naast klimaatverandering, verkeersinfarcten en pollutie. Allen zijn symptomen van iets dat misloopt in onze westerse beschaving.
De middelen
Het "Zoëlho" programma spruit voort uit de (ook persoonlijke) nood deze materie uit te klaren, steeds de link te vormen tussen wetenschappelijke verwoording en hun betekenis, om niet af te schrikken. Om de verbanden (evenwichten) die bestaan tussen de biochemische, biologische, fysische, psychische en omgevingswereld duidelijk te maken. Voor jou en voor mezelf. De bedoeling is niet je te overtuigen. Overtuigen heeft iets moralistisch. Inspireren staat beter.
Doch opgelet : magische trukjes zal je hier niet vinden noch mirakelrecepten. Wat wel telt is gezond verstand.
Omdat alles in relatie staat met alles, in en buiten ons lichaam. We moeten vertrekken van een meer holistische benadering die alles met elkaar verbindt, ieder deeltje met elk ander deeltje, daar de werkelijkheid niet in stukjes op te delen is. Deze benadering past echter niet binnen de moderne wetenschap die steeds alles wil scheiden en in vakjes duwen. Deze wetenschap, hoe belangrijk zij ook is, staat immers niet voor alles. Een wetenschappelijk feit komt over als een echt feit maar is het niet. Dat zou neerkomen op het insluiten van de werkelijkheid in onze denkbeelden. De werkelijkheid heeft geen stempel nodig van de wetenschap of van de geschiedenis om te bestaan. Wetenschap mag de absolute waarheid niet opeisen, het verloop van het wetenschappelijk onderzoek is immers in constante beweging in functie van de laatste nieuwe bevindingen.
De benadering via de diëtotherapie heeft niets te maken met een "alternatieve geneeswijze", maar staat voor een natuurlijke gezondheidstherapie. Wat telt is het aanleren van goede gewoontes. Miljoenen mensen zijn ziek tengevolge van voedingsonevenwichten en lijden aan obesitas, hypertensie, hypercholesterolemie, metaboolsyndroom, artrose... We moeten terug naar een voedingswijze, die de grote algemene evenwichten in ons lichaam respecteert. Het teloorgaan van de overdracht tussen opeenvolgende generaties van voedingskennis en -kunst en de industrialisatie van onze voeding hebben de evolutie van onze voedinggewoonten zodanig verstoord dat het beheer van onze energiestofwisseling compleet veranderde en de opkomst bevorderde van deze degeneratieve ziekten ontstaan door overdaad en junkfood, verder leidend tot chronische vermoeidheid, slaapstoornissen, zwaarmoedigheid...
Het veranderen van gewoontes zou kunnen leiden tot gigantische besparingen en een gezondere bevolking. Doch de overheid investeert maar zuinig in preventie (2% van het ziektebudget). Te duur! Inderdaad, informatiecampagnes alleen helpen niet, zij volstaan niet om mensen gezonder te doen leven. Tussen weten en doen ligt een brede kloof. Om die te overbruggen moeten we naast kennis ook vaardigheden overbrengen. We moeten tonen, aanleren, leren, overbrengen, investeren.
Maar een verkozen politieker die vandaag een bepaalde preventiestrategie uitwerkt zal daar binnen zijn ambtstermijn de vruchten niet van plukken. En dan denken we nog niet aan de dure en soms onpopulaire maatregelen die hij hiervoor dient door te drukken (stadsheraanleg, fietspaden, sporthallen...). Hier treedt hij op terreinen waar andere collega's politica het voor het zeggen hebben, die eerder de bal terugspelen dan actie mee-ondernemen. Uiteindelijk vinden de mensen dat hun regeringsleiders voor hen niets doen, terwijl deze laatsten vinden dat het individu zelf zijn gedrag maar moet aanpassen...
Want veel kosten te wijten aan een ongezonde levensstijl (roken, overmatig vet- en suikerverbruik...) zouden volgens prof. Lieven Annemans (Gezondheidseconomie, UGent) 40% van onze gezondheidskosten induceren. De factuur van de vier belangrijkste chronische aandoeningen in de Europese Unie loopt op tot bijna 500 miljard euro, of ongeveer 35 procent van de totale uitgaven aan gezondheidszorg. Bij ongewijzigd beleid zullen de kosten tegen 2050 met 84 procent toenemen. Nochtans kan een ambitieus preventiebeleid de helft van de chronische aandoeningen voorkomen. Dat blijkt uit het rapport "De kost van chronische aandoeningen" van onderzoekers Johan Albrecht (Itinera en UGent) en Désirée Vandenberghe (UGent) (06 2018). Op preventie inzetten lijkt dan ook onvermijdelijk dé uitdaging voor de toekomst, willen wij onze gezondheid ernstig nemen. Hierbij dient wel te worden 'gehoopt' op een individueel verantwoordelijkheidsgevoel van elke burger.
Daarom moeten we starten met coachen van jongsaf aan : reeds van voor de geboorte bij de moeder samen met de baby en na de geboorte bij de moeder en de baby : dieetregels, voedselkeuze, gewichtscontrole, kookkunst, bewegings- en ademhalingstraining, lichaamshouding, emotionele intelligentie, psychische weerbaarheid, stressbeheer, liefde, dankbaarheid, respect... Ook in de kinderkribbe of later op school blijft coaching de boodschap.
En het helpt : zie & . Er is ook geen andere weg : als wij willen leren zwemmen, moeten wij het water in. Onze wereld is vervuild, omdat wij vervuild zijn. Willen wij de wereld veranderen, dan moeten wij eerst onszelf veranderen.
Wij moeten geloven in onszelf. Op 20 jaren kunnen wij het tij doen keren.
Deze ommekeer zal helpen in onze zoektocht naar welzijn. Omdat het persoonlijk succes in het leven van ieder onder ons gevormd en geschraagd wordt door vier pijlers : 1. Beroep en financiën, 2. Gezondheid en fitheid, 3. Gezin en sociale contacten, 4. Interesse en cultuur. Deze 4 zuilen dragen ons leven als 4 lege vaten waarop een wankel vlot rust. Om het evenwicht niet te verliezen moeten de vaten ongeveer even groot zijn en stevig aan elkaar zijn vastgesjord. Maar opgelet, het evenwicht is geen vast gegeven, het zwaartepunt kan met de jaren verschuiven. Het komt er op aan steeds, volgens de situatie, voldoende in elk van de 4 pijlers te investeren om het evenwicht te bewaren . Gezond eten, weinig stress, veel bewegen en ontspanning, fitness en welzijn dragen bij tot een lang en gelukkig leven. Zonder echter ook de gevoelens van liefde, van veiligheid, geborgenheid en steun, respect en aanvaarding van familie en vrienden te vergeten. Pas dan ben je een gelukkig en gezond mens.
Gezond eten is natuurlijk de basis van alles, maar hoe goed is die basis nog?
Praktisch
Zie : Kinderen en jongeren : voedingsaanbevelingen gereëvalueerd (EFSA, 2017)
Voeding :
Kies voor een voedzame voeding :
-
-
-
ga voor een gevarieerde, smaakvolle, caloriearme voeding rijk aan beschermende factoren (mineralen, vitaminen, antioxidantia...)
-
zorg voor voldoende eiwitten bij het ontbijt
-
kies voor goede vetten met meer omega3 MOVZ (krill, algen) en minder omega6 MOVZ/Trans vetten
-
kies voor goede oliën : olijfolie en kokosnootolie met lager cardiovasculair risico, lager cholesterolgehalte, lager risico op dementie
-
beperk het gebruik van geraffineerde suikers (meestal in bewerkt voedsel)
-
verkies zachte kookwijzen (zie : "Voedselontaarding") : stomen, stoven, oven max. 85°C...
-
maak komaf met slechte gewoonten : tussendoortjes, chocolade, alcohol, koffie, tabak...
-
kauw goed om de nutriënten maximaal op te nemen
-
verzorg het evenwicht van de 3 à 4 dagelijkse maaltijden : 's morgens eten als een koning, 's middags als een prins en 's avonds als een arme (uitzonderingen zie " Onze type-levensstijl")
-
eet natuurlijk, kwaliteitsvol en zo weinig mogelijk bewerkt voedsel (thermisch, chemisch, industrieel...)
-
verzorg eventuele maag- en darmstoornissen zodat het organisme ten volle kan profiteren van de optimale voedselaanvoer
-
and last but not least : drink voldoende gewoon water!
-
-
Fysiek bewegen :
In beweging blijven en kiezen voor zachte en matig weerstandverhogende fysieke inspanningen, die de ledematen belasten (in preventie van beenontkalking).
Dagelijks bewegen, buiten in contact met het zonlicht (zelfs bij betrokken hemel) zorgt voor voldoende vit D aanmaak en zou het gebruik van medicatie tegen de meeste chronische aandoeningen helpen verminderen of zelfs vervangen .
Mentale gezondheid :
Zich psychologisch goed verzorgen voor een positieve benadering van zijn eigen wereld en zijn levensomgeving :
-
-
-
tijd-, stressbeheer zelfs in onvoorziene omstandigheden
-
zich omringen met verrijkende en te vertrouwen mensen
-
humor en creativiteit helpen
-
werken aan zichzelf en zijn ideeën
-
prioriteiten stellen, afstand nemen, relativeren
-
voldoende slapen
-
-
Oxygenatie door een correcte ademhalingswijze :
Zorg voor voldoende eigen oxygenatie en van de levensomgeving (verluchten, wandelen/sporten liefst in bos, aan zee...).
Ontwikkel een diepe buikademhaling wat helpt bij stressbeheer.
Vermijd toxines :
Vermijd zoveel mogelijk de blootstelling aan toxines : vervuiling, pesticiden, herbiciden, additieven... zowel in de voeding, in onderhoudsproducten als in verzorgingsmiddelen.
