De voedselgriezel

 

          Laatste bijwerking : 2021.11.19

 

 

De eerste 3 levensjaren zijn van cruciaal belang. Vanaf de conceptie tot het einde van het babyzijn dienen het embryo, de foetus of de baby zich steeds aan te passen aan de voortdurende veranderingen in hun milieu. Vooral zij staan bloot aan alle mogelijke schadelijke invloeden. Schadelijke levensvoorwaarden (stress, passief roken, honger, onaangepast voedsel, ziekte...) leiden dikwijls later tot chronische aandoeningen (hartproblemen, diabetes, hypertensie...). De interactie tussen externe factoren zoals milieu, voeding of gezondheid en de genen behoort tot het domein van de epigenetica (zij veranderen de genen niet maar werken er wel op in (= epi)). Deze wetenschap hecht meer belang aan een van onze dagelijks terugkerende vragen : Wat eten wij? Wat geven wij bv. onze "gemakkelijk doorlaatbare" baby's te eten?

 

Wij moeten ons vragen stellen over hoe het gesteld is met de kwaliteit van onze huidige voeding, en vooral dan over hoe natuurlijke voeding mishandeld en gemanipuleerd wordt, hoe fastfood en functionele industriële voeding verheven worden tot de meest veilige en wetenschappelijk volwaardige voeding. Wij kunnen voeding nu zelfs niet meer ruiken of voelen, alles is voorverpakt onder het moto van de hygiëne. Voeding ready-to-cook, ready-to-heat en ready-to-eat!

 

Versheid is als criterium verdrongen door twee nieuwe eisen waaraan onze voeding moet voldoen : rap klaar en lang houdbaar.

 

Overzicht inhoud :   De transformatie van het oorspronkelijk voedingsmiddel   Het ontaarden van voedingsmiddelen   De globalisering van voedingsmiddelen   De valstrikken   Goed eten, enkel een voorrecht voor rijken?   Praktisch

Inhoud :

De transformatie van het oorspronkelijk voedingsmiddel :

 

50 jaar geleden werden koeien gevoederd met gras en klaver rijk aan omega3 vetzuren : deze kwamen vervolgens terecht in het vlees, maar ook in de melk, en verder in kaas. Vandaag wordt vee gevoed met maïs en soja, die geen omega3 doch alleen maar omega6 bevatten. Wat het onevenwicht in onze voeding nog meer verstoord. Daarnaast verhogen granen bij dieren de maagzuurtegraad wat de ontwikkeling van bacteriën zoals E. coli bevordert. Wij moeten terug naar een meer traditionele veeteelt (kleinschaliger) en naar veevoeder op basis van lijnzaad, rijk aan omega3.

 

Ook gekweekte vis die geen planton te eten krijgen (maar granen) bevat in vergelijking met "wilde" vis minder omega3 vetzuren.

 

Het telen van Genetische Gewijzigde Organismen (GGO) is sedert jaren toegelaten in de VS, en onlangs in Europa. Hierbij worden delen DNA uit bacteriën of virussen aan het DNA van planten toegevoegd, waarbij het effect van een pesticide of een ander groeikenmerk aan het DNA van de plant wordt toegevoegd. Voor het eerst in de natuur werden dieren en planten met elkaar gemengd tot genetisch gewijzigde organismen ipv genetisch gewijzigde planten.  

 

In de VS vertegenwoordigen genetisch gewijzigde culturen (400 miljoen hectaren) 87% van de oppervlakte voor soja, 79% voor katoen en 52% voor maïs. De gewijzigde variëteiten zijn tolerant voor onkruidverdelgingsmiddelen (bv. Roundup (glyphosaat) ready), resistent tegen insecten of beiden samen. Daar geen wetenschappelijk bewijs werd weerhouden dat wijst op een eventueel gevaar voor de gezondheid of het milieu heeft de WHO (Wereld Handels Organisatie - WTO) in september 2006  het Europees moratorium op GG veroordeeld. De WHO herhaalde dat de Europese verbodsbepalingen "niet gestoeld waren op risico-evaluaties overeenkomstig de internationale akkoorden betreffende de hygiëne- en fyto-hygiënemaatregelen".

 

1. • Volgens de WHO besloten experten (zonder enig bewijs) dat deze producten even gezond zijn (Generally Recognized as Safe (GRAS)) met een voedingswaarde die evenwaardig is als deze bekomen met dieren die met conventionele gewassen werden gevoederd. Op gebied van gezondheidsveiligheid werden deze voedingsmiddelen even hoog geschat. In geen enkele studie werd een biologisch aanneembaar verschil gevonden tussen producten afkomstig van dieren gevoed met GG en zonder GG. Anderzijds zal het keuzeaanbod "niet GG" met de tijd complexer en kostelijker worden voor de voedermiddelenindustrie. De Europese commissie wil zelfs land- en tuinbouwers in de toekomst verplichten standaard zaadgoed te gebruiken... .

 

1. • De evaluatie van de chronische risico's met GG voeding is nochtans mager. Grosso modo bestaan er 2 risicotypen. Het eerste bestaat uit de overdracht van genen van een GG-gewas naar bacteriën of naar meer ontwikkelde soorten (mensen, dieren...). Het tweede is verbonden met de onnauwkeurigheid van de implantatie (pleiotrope effecten). Daarnaast bleek uit een studie dat humaan pathogeen genetisch gewijzigde aardappelen een immuunreactie konden uitlokken. Wat bewijst dat een gen, ingebracht in een aardappel, door ons immuunsysteem kan worden herkend, zelfs al werd geen toxische proteïne aangemaakt. Het is dus onbetwistbaar dat als een transgeen voedingsmiddel een positief effect kan hebben (volgens de voorstanders) ook een negatieve reactie niet uit te sluiten is, zelfs via een ander GG gewas.

    

   • In maart 2015 bestempelt the International Agency for Research on Cancer (IARC), de researchafdeling van de WGO (Wereld Gezondheid Organisatie) glyfosaat (Roundup) als "waarschijnlijk kankerverwekkend bij mensen" (Klasse 2A) . We moeten ons echter niet blindstaren op de vraag of glyfosaat nu wel of niet kankerverwekkend is. ‘De EFSA en het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen (ECHA) zijn het er wel over eens dat glyfosaat gezondheidsschade veroorzaakt . Dat het ernstige oogletsels kan veroorzaken, giftig is voor zoogdieren, voor vogels die insecten eten, voor het leven in het water en dat het de biodiversiteit schaadt. Glyfosaat doodt alles, ook nuttige bacteriën en schimmels. Dat zijn genoeg elementen die aantonen dat we glyfosaat beter verbieden Bart Staes, Europarlement Groen, De Standaard 15 07 2017 . In juli 2017 besliste de Vlaamse regering het privé-gebruik van glyfosaat te verbieden (de verkoop verbieden is een federale bevoegdheid).

 

Het is echter niet zo simpel om een goed alternatief voor glyfosaat te bedenken.

 

Maar, een opvolger voor glyfosaat heeft Monsanto/BASF al klaar : Dicamba. En er bestaan al Dicamba ready-GG-gewassen...

 

1. • Andere gevaren :

 

1. 1. • GGO worden in open veld geteeld waardoor hun pollen zich over de hele aarde kunnen verspreiden. We hebben te raden naar de eventuele gevolgen... Hier wordt niet genoeg aandacht aanbesteed. Het betreft toch een onomkeerbaar proces!

       

      • van alle soja, mais en koolzaad eindigt resp. 20, 15 en 40% in menselijk voedsel. Ongeveer driekwart van de soja- en mais productie belandt daarentegen in veevoeder. En juist deze monoculturen zijn de oorzaak van ondervoeding in de derde wereld : mensen eten daar eenzijdig omdat ze arm zijn en omdat de traditionele, diverse landbouw is vervangen door monoculturen. Niet omgekeerd!

       

      • door de GGO's wordt er een hypotheek gelegd op de open bestuiving (bijen) en op de échte biodiversiteit : de moderne gewassen hebben een versmald genetisch spectrum als gevolg van de hybridisatie-methode die in de veredeling werd toegepast. Telerselecties dragen daarentegen een breed spectrum van kwaliteiten en mogelijkheden met zich mee die de planten toelaten zich aan te passen.

 

1. 1. • een "onkruid" dat een gen erft afkomstig van een GG plant, resistent aan een onkruidverdelgingsmiddel, zal het gebruik van steeds schadelijkere verdelgingsmiddelen noodzaken, met de creatie van een superonkruid.

 

Zo is onkruidresistent koolzaad sterk verspreid geraakt in de VS (dikwijls ver van de landbouwgronden) en duikt het op in het wild. Verwonderlijk is de snelheid van de verspreiding. Indien GGO zoals koolzaad zich gaan verspreiden in de natuur en hun kenmerken overdragen aan het omgevend onkruid, dan zullen opnieuw en meer behandelingen met onkruidverdelgingsmiddelen nodig zijn Bron : University of Arkansas, USA in Eos 10/2010 p17  .

 

1. 1. • een GG plant die zelf een insecticide aanmaakt doet dit het hele jaar door. Deze overmatige blootstelling aan dit insecticide zal resistentie bij insecten veroorzaken. En dus op termijn het inzetten van steeds sterker vervuilende insecticiden vereisen.

 

1. 1. • de uitwisseling van genen tussen sterk verschillende soorten (transgene methode, bv. inplanten van een bacterie-gen in een plant) verhoogt het risico op niet voorzienbare negatieve reacties op de volksgezondheid.

 

1. 1. • naast gezondheids- en milieuaspecten zijn er ook economische en ethische problemen met GGO. Door de bescherming met brevetten wordt de teler afhankelijk van de producent voor de aankoop van GGO-zaad en de bijpassende onkruidverdelgers.

 

In elk geval vervuilt het telen van GG gewassen meer dan de klassieke landbouwmethoden. Zij draagt dus niet bij tot een duurzame ontwikkeling van onze planeet.

 

 

Noot :

Een compilatie van een twintigtal wetenschappelijke studies betreffende GGO-culturen van maïs en soja wees uit dat deze culturen niet toelieten het rendement te verhogen zoals de biotechnologische bedrijven beloofden. De bekomen hogere rendementen met GGO zijn zwak en zouden eerder het gevolg zijn van betere landbouwpraktijken .

 

Noot :

Een professor in biologie publiceerde in 2012 de resultaten van een studie die de toxiciteit (kanker) bewijst van het herbicide Roundup en van GG-maïs dat aan Roundup weerstaat . Met als gevolg een hevige controverse (de belangen zijn enorm) die zich vooral concentreerde rond de tekortkomingen van de studie en zich minder richtte op de inhoud. Alle studies vertonen immers tekortkomingen. Het probleem ligt elders : de waarheid kennen we niet. Het is daarom wijselijk het gebruik van deze GGO te mijden zolang we niet meer zekerheid hebben. Andere studies zijn hiervoor nodig. Dat is nu aan de orde.

 

Laat ons GGO-voordelen en -risico's evalueren zoals we met geneesmiddelen doen. Met onafhankelijke studies die de veiligheid, onschadelijkheid én de voordelen van deze planten bewijzen.

 

Noot :

In de toekomst zouden nieuwe technieken er wel voor kunnen zorgen dat ggo's zich niet meer in de vrije natuur kunnen verspreiden. Door DNA-manipulatie zouden ggo's enkel kunnen overleven als mensen een in de natuur onbekend aminozuur leveren. Dit vreemd aminozuur wordt dan op een sleutelpositie in het beschreven eiwit ingebouwd, zodat een DNA-mutatie het eiwit onbruikbaar zou maken.

 

De volledige lijst van nieuwe technieken (zoals genome editing met CRISPR-Cas9) kan geraadpleegd worden op de site van de Europese Commissie.

 

Noot :

Soms staat ook gecodeerde informatie onder vorm van cijfers op het etiket :

 

 

• code bestaande uit 4 cijfers, beginnend met 3 of 4 : duidt op een conventionele cultuurwijze (met kunstmest, pesticiden...)
• code bestaande uit 5 cijfers, beginnend met 9 : duidt op een biologisch geteeld product
• code bestaande uit 5 cijfers, beginnend met 8 : duidt op een genetische gewijzigd product

 

Het ontaarden van het voedingsmiddel :

 

Om de kosten van de basisbestanddelen te drukken gaat de voedselindustrie inventief om met ons voedsel : boter wordt vervangen door verharde plantaardige vetten, suiker (glucose+fructose) door fructose, of room gedeeltelijk door een amalgaam van additieven (melkproteïnen, zetmeel, tarwe maltodextrine, varkensgelatine, zout...). Om de ontaarding te maskeren worden aroma's gebruikt van vlees, van pompoen, van basilicum... om de oorspronkelijk smaak terug te vinden. Of kleurstoffen voor het natuurlijk voorkomen (bepaalde kleurstoffen zouden hyperactiviteit bij kinderen verergeren). Ook wordt in geraffineerde voedingsmiddelen (fastfood, koekjes, margarines) linolzuur (LA, omega6) als hoofdingrediënt of als smaakmaker gebruikt.

 

Voeding wordt duidelijk pas minder gezond als wij het gaan "verbeteren". Hoe langer de lijst met ingrediënten, hoe voorzichtiger wij moeten zijn.

 

Zie ook : "Voedselontaarding" et "Voedingsadditieven".

 

 

Maar de industriële voedselbewerking baarde een ijsberg :

 

1. • Het best gekende deel, het zichtbare deel, staat voor de bio-oorlog : wij zijn er ons van bewust dat het voedsel pesticiden bevat en andere vervuilende stoffen (zie de franse site : "Pesticides, non merci!") en dat we moeten proberen biologisch te eten. Dankzij voedingssupplementen kunnen we tekorten in de voeding aan vezels, vitaminen of oligo-elementen corrigeren.

 

1. • Maar er is ook het niet zichtbare gedeelte van de ijsberg: door het raffineren verandert de verhouding tussen voedingsmiddel en vertering en de hierbij betrokken organen, zoals de lever en de pancreas. Immers, de moleculaire structuur van het voedingsmiddel verandert. Vreemd genoeg veranderde deze ontaarding weinig of niets aan de vertering ervan. En dat maskeerde het probleem... Want de overmatige aanvoer van geraffineerde voedingsmiddelen veroorzaakt een ongepaste insulinerespons met een hypoglykemie-crisis als gevolg.

    

   1. Doch wanneer het organisme in staat van hypoglykemie geraakt, schakelt het over naar een "emergency mode". Dit proces heeft 2 gevolgen : het matigen van de secretie van de neurotransmitters serotonine en dopamine en het bevorderen van de vrijstelling van adrenaline, en als tegenreactie ook deze van cortisol. Waarom? Omdat vroeger, wanneer onze voorouders een tekort aan suiker in hun bloed kregen, zij op zoek gingen naar voedsel of gingen jagen. Maar om te jagen moet men agressief zijn. Hierom worden de gehaltes van de hormonen van beloning en goed humeur getemperd en die van adrenaline en cortisol plots gestimuleerd.

 

1. 1. • Maar wat indien men niet gaat jagen? In ieder geval maakt de adrenalinestijging agressief, minder vriendelijk en angstig. Daar we gestresseerd leven, zijn we al heel te tijd in cortisol-adrenaline modus, en dit mechanisme komt daar nog bovenop. En gezien adrenaline en cortisol ook de hypoglykemie gaan bevorderen, wordt de situatie er niet beter op.

 

1. 1. • En serotonine ? Dit hypothalamushormoon is actief op het verzadigingscentrum, waarvan het de coördinatie verzekert. Wordt dit hormoon getemperd dan gaat het verzadigingscentrum de drang naar eten doen stijgen en zal valse hongersignalen uitzenden. Zelfs al heb je een half uur eerder gegeten, toch krijg je honger, mentaal. Dit verklaart de onweerstaanbare drang naar tussendoortjes en snacks, wat recht leidt naar overgewicht.

 

1. • Veel industrieel bewerkte voedingsproducten bevatten bovenmatige niveaus van chemische stoffen die de 'smaak'-receptoren in de darm overmatig stimuleren. De meeste van deze smaak-receptoren zijn onderdeel van het nervus vagus systeem (10e hersenzenuw), één van de belangrijkste craniale zenuwen die zintuiglijke informatie van verschillende organen inclusief de darm doorgeven naar en van het centrale zenuwstelsel, inclusief de hersenen.

 

Chronische overstimulatie van de nervus vagus leidt tot zintuiglijke aandoeningen die een groot aantal gevolgen hebben voor de auditieve verwerking, hartslag, energie homeostase, temperatuurregeling, evenwicht/spiercoördinatie, evenals het waarnemen van licht, geluid en gevoel.

 

De globalisering van voedingsmiddelen :

 

Op de markt worden voedingsmiddelen uit de hele wereld te koop aangeboden : aardbeien en tomaten uit China, groene bonen  uit Kenia, kersen uit Chili, garnalen uit Thailand... : men kan zich inbeelden wat dit kost aan energie, wat de impact ervan is op het milieu (vervuiling, klimaat...). Indien in de productprijs ook de kost voor de gemeenschap zou worden geteld op gebied van vervuiling (transport, pesticiden, meststoffen, groeiremmers...) dan zouden de bio-teelt en de kleine teler goedkoper zijn.

 

Erger nog : de Europese Commissie wil land- en tuinbouwers in de toekomst verplichten standaard zaadgoed voor fruit en groenten te gebruiken. Gevreesd wordt dat zeldzame en oude variëteiten amper kans zullen maken op een toelating van Europa. Dit komt neer op de privatisering van de natuur en het einde van de biodiversiteit. Enkel de grote concerns van levensmiddelen zouden baat hebben bij de nieuwe wetgeving, zo voeren de milieuorganisaties aan. Die verdelen nu al het gros van de zadenmarkt onder elkaar & .

 

Europa is steeds meer aan het afglijden naar een model dat ze vroeger in Rusland hadden. Een centraal geleide dictatuur die bepaalt wat me mogen eten, zeggen, kweken en produceren. Precies waar James Orwell ons met het boek 1984 voor waarschuwde. Een boek uit 1949 van een man met een vooruitziende blik.

 

Wij zijn de gevangenen van het "intensieve landbouw met hoog rendement" model. Daar gaan onze toelagen naar toe... De laatste 20 jaar werd ons bord het speelterrein van chemische ingenieurs. De ontwikkeling van intensieve landbouwmethoden met de hulp van fyto-sanitaire producten en van steeds technischere verwerkingsmethoden verwijderde ons steeds verder van de oorsprong van het oorspronkelijk voedingsmiddel. Het is zeker waar dat, dankzij de vooruitgang op gebied van voedselbehandeling en hygiëne, enkele ernstige ziekten zoals cholera en botulisme praktisch volledig verdwenen in ontwikkelde landen. Wat men niet verteld is dat andere nieuwe gevaren hun plaats innamen, omdat veel meer voedingsmiddelen vervoerd worden, omdat de voedselproductie heel sterk toenam en omdat steeds minder mensen zelf nog eten klaarmaken.

 

De gevaren zijn :

 

1. • dat wij producten invoeren die afhangen van het lokale hygiëne-niveau, van de kwaliteit van het water en de ondergrond ter plaatse en van de gebruikte kennis. Uit de Veg-i-trade-studie blijkt dat sommige virussen, ondanks alle maatregelen die in de hele voedselketen worden genomen, toch door de mazen van het net glippen. Dat geldt bv. voor norovirussen die verschillende niet-bacteriële maag-darmontstekingen kunnen veroorzaken. Via het water besmet het norovirus de schaaldieren die daarin leven, maar ook fruit en groenten die ermee bespoten en gewassen worden. Door contact hiermee kan ook de mens een belangrijke overdrager worden.

 

1. • dat stoffen die dienen om steeds verder het rendement te verhogen zoals onkruidverdelgingsmiddelen, pesticiden, insecticiden, antibiotica, groeihormonen (rBGH, oxytocine (jawel : het knuffelhormoon)...), bewaarmiddelen, groeiremmers, plantengroeiregulators/versnellers (zoals forchloorfenuron)..., allemaal stoffen zijn die we niet zien, niet ruiken, maar die ons wel ziek maken.

 

Er bestaat een "directe transfer van resistenties" tussen dier en mens : antibiotica gegeven aan gebruiksdieren leiden tot problemen met residuen in de voedingsmiddelen die zij voortbrengen, zoals eieren, melk, vlees, honing... en dragen bij tot het ontstaan van resistentieproblemen bij de mens. Deze aanhoudende antibioticatoepassing vormt de oorzaak van het frequenter voorkomen van ziekenhuisinfecties door E.coli (25%), Staphylococcus aureus (19%) en Pseudomonas aeruginosa (10%), waarvoor geen enkel antibioticum nog voldoende helpt. Ziekenhuisinfecties door S. aureus zijn voor 85% meestal endogeen, door de patiënt zelf veroorzaakt door bacteriën aanwezig in zijn ... neus .

 

1. • dat de antibiotica, overmatig gebruikt voor het uitroeien van ziekten zoals tyfus, cholera, botulisme en trichinose, de ontwikkeling hebben toegelaten van andere gevaarlijke bacterie-stammen zoals Campylobacter jejuni, Salmonella enteritis, E. coli O157:H7 en O104:H4 (EHEC), Shigella, en Listeria monocytogenes. Deze zijn in staat de traditionele antibacteriële behandelingen (sterilisatie, pasteurisatie, koude) te overleven. Nu kan een ei reeds besmet zijn nog voor de schaal werd gevormd... Vergeet dus spiegeleieren, zachtgekookte eieren of roereieren, bavarois, Hollandse saus... : het zijn nu allemaal "risico-gerechten" : in professionele keukens wordt het gebruik van rauwe eieren (en afgeleide eiproducten) verboden bij de bereiding van gerechten die onvoldoende verhit worden, zoals bavarois en tiramisu.

 

Alhoewel de media hun pijlen vooral richten op voedingsmiddelen als rauw vlees, groenten en gekiemde zaden, zouden eerder de antibiotica in de beklaagdenbank moeten staan ! Wat maken de afkomst en de vectoren uit voor deze als "dodelijk" omschreven bacteriën :  het enige en echte gevaar wordt gevormd door hun kunstmatig verhoogde virulentie, gevolg van een brede resistentie-vorming.

 

De verzameling van epidemiologische gegevens door onderzoekers van het Institut Pasteur in Parijs liet door directe verwerking toe de chronologie te volgen van de spectaculaire explosie van de bacterie Salmonella Kentucky (met pluimvee als voornaamste vector). Deze bacterie wordt beschouwd als een van de voornaamste oorzaken van voedselinfecties bij de mens.

 

Meerdere opeenvolgende resistentievormingen kenmerken deze bacteriestam. In het begin van de jaren '90 integreerde zich een DNA-sequentie in het chromosoom van Salmonella Kentucky. Enkele jaren later ontstond er door mutatie een resistentie voor chinolonen, en vervolgens, begin de jaren 2000, een resistentie voor fluorochinolonen (die een van de voornaamste behandelingen tegen ernstige salmonellose uitmaken). Volgens experten ligt het geheel van al deze resistentievormingen op dezelfde stam aan de basis van de huidige epidemie. De recente explosie van het aantal geïnfecteerde gevallen zou verband houden met de verspreiding van de bacterie in Afrika via het pluimvee, dat met veel antibiotica wordt behandeld Bron : Institut Pasteur, InVS, INRA, 3 augustus 2011.

 

Het darmmilieu van herkauwers, die normaal alleen gras en hooi maar sedert de jaren '80 bijna uitsluitend granen eten, is zodanig veranderd dat weinig voorkomende agressieve vormen van bv. E. coli de overhand krijgen. Na eliminatie blijft deze bacterie nog een paar weken actief in het milieu, voldoende om voedsel en vervolgens gebruikers te besmetten.

 

1. • dat antibiotica oplossingen bieden op korte termijn, maar niet op lange : zet teveel dieren bij elkaar en je krijgt nieuwe ziektes die ook weer naar de buitenwereld zullen doorslaan. Genoeg voorbeelden, de Q en Qkoorts bij geiten, de zalmluis bij de kweekzalm van de Noormannen, de ziekenhuisbacterie MRSA en MPA bij varkens, de vogelpest bij pluimvee enz. Deze ziekten komen vooral voor in grote kweekbedrijven.

 

Volgens een rapport van GRAIN (Canada) uit 2006 zou de pluimveeindustrie schuldig zijn voor het uitbreken van vogelpest. De expansie van de industriële pluimvee-industrie en de hiermee gepaard gaande commerciële netwerken zorgden voor de ideale voedingsbodem voor het vormen en uitbreken van dodelijke virussen zoals H5N1. Eenmaal dat zij binnen geraken in deze overbevolkte industriële kwekerijen kunnen deze dodelijke virussen zich gemakkelijk ontwikkelen. De door virussen belaste lucht kan zich vanuit de besmette kwekerijen over kilometers verspreiden, maar ook het transport van levend gevogelte, van kuikentjes van een dag, van vlees, pluimen, broedeieren, eieren, mest en diervoeding zorgen voor de verspreiding van de ziekte (Devlin Kuyek, onderzoeker bij GRAIN).

 

1. • dat wij meer en meer voorverpakt voedsel kopen (gewassen, geschild, gesneden groenten... : met welk water, in welke hygiënische omstandigheden?) en dat wij steeds vaker buiten gaan eten, gerechten laten halen of aan huis brengen : hoe meer mensen betrokken zijn bij de bereiding van een maaltijd, hoe hoger het risico op fouten (kooktijden, kruis-infecties met andere gevaarlijke producten).

 

Het is aan iedereen zich als verwittigde consument te gedragen : etiketten ontcijferen, aankoop van streek- en seizoenproducten verkiezen, zelf koken. Vergeet de Marokkaanse courgetten in de winter : minder vervoer wil ook zeggen minder chemische producten (bewaarmiddelen, groeiremmers, remmers van de rijping...).

 

De globalisering heeft daarnaast bij ons toegelaten de inflatie in bedwang te houden waardoor de lage salarissen konden behouden blijven. Dit systeem is funest, steunt op gevoelens van frustratie en verlangen : het kortstondig plezier ook te bezitten wat de buren hebben.

 

Reageren met defensief protectionisme (door het verhogen van de douanerechten of door het beperken van de invoer) is absurd en leidt tot tegenmaatregelen. Protectionisme gesteund op sociale en milieunormen heeft meer zin. NGO's en burgers hebben hier een rol te spelen : er ontstaat ten andere stilaan terug belangstelling voor lokale producten. En igv petroleumtekort wordt de import van Chinese bonen natuurlijk volkomen zinloos...

 

De valstrikken :

 

De impact van onze omgeving en van de chemische vervuiling op onze gezondheid is niet te ontkennen. Hoe kan men anders verklaren

 

1. • het abnormale hoge aantal Parkinson-zieken en kankervormen bij landbouwers, in direct contact met pesticiden ?

 

1. • het toenemend aantal kankergevallen bij kinderen : +1% per jaar sedert 30 jaar?

 

1. • het aantal borstkankers : de 20% vrouwen met de hoogste "trans"vet gehalten lopen een dubbel zo hoog risico op borstkanker. Door het ontbreken van een aangepaste wetgeving in Europa zijn de fabrikanten niet verplicht de aanwezigheid van "trans" vetzuren te vermelden (staat ergens de vermelding "verharde plantaardige vetten" dan wijst dat op transvetzuren. Maar fabrikanten mogen zich ook beperken op het etiket tot de vage vermelding "plantaardige vetten").

 

1. • de epidemie van hypertensieve patiënten : 90% van het zout dat we binnen krijgen zit verstopt in bewerkt voedsel. Men vindt zout zelfs onverwacht terug in producten als chocolade. Het is bijna verplichte overconsumptie! Waarom zoveel zout? Het is een smaakversterker, een alles-dekker. De voedingsindustrie gebruikt daarbij grote hoeveelheden zout zonder de effecten ervan op de gezondheid te vermelden. Iemand ongemerkt blootstellen aan een bewezen risico voor de gezondheid komt neer op een daad van zware misleiding. De voedingsindustrie wil die hoeveelheid wat verminderen maar dat gaat traag, zegt de Belgische voedingsfederatie Fevia. Deze tekende in 2009 een overeenkomst om het zoutverbruik van de bevolking tegen 2012 met 10% te verlagen "Slecht dieet treft ons recht in het hart". S Smedts in de "De Morgen", 24 11 2011, pg 6. Anderzijds pleit de European Heart Network ervoor dat de overheid voedingsproducenten regels oplegt. Zo werd in Finland o.a. de wetgeving voor voedingsmiddelen vanaf de jaren 80 strenger. Sindsdien daalde het aantal hart- en vaatziekten er met 80% !

 

1. • de steeds sterkere resistentie tegen humane antibiotica : sinds de boeren hebben begrepen dat antibiotica de groei van hun veestapel stimuleren, worden antibiotica overmatig gebruikt. Antibiotica worden zelfs preventief ingezet, bv. bij het transport van vee. Nochtans vormt deze handelswijze een gevaar : er worden bij de mens meer en meer bacteriestammen resistent aan humane antibiotherapieën.

 

1. • aspartaam is meer dan controversieel : aspartaam is omnipresent, zodat de inname van hoge dosissen niet meer onmogelijk is. In de "Merck manual", een referentie naslagwerk voor goede medische praktijken, worden hoge dosissen aspartaam in verband gebracht met foetale misvormingen...

 

1. • ...

 

Aangeraden wordt bioteelt te verkiezen, vooral door zwangere vrouwen en kinderen van 0 tot 3 jaar. Heeft men geen toegang tot biologische geteelde groenten en fruit, vergeet dan niet deze altijd te wassen en te schillen. Kook liever met stoom dan met water. En voor groenten zoals sla en kolen : verwijder steeds de buitenste bladeren en de stronk.

 

Goed eten, toch een voorrecht voor rijken?

 

Goed eten, gezond eten, slim eten. Het veranderen van zijn huidig voedingsgewoonten is mogelijk en niet moeilijk. Gezond eten kost niet duurder, integendeel. Op voorwaarde kleine aanpassingen door te voeren.

 

Zoals vlees bv. dat eigenlijk zou gebruikt moeten worden als garnituur, enkel voor de smaak : zo werd vlees vroeger gebruikt, uit zuinigheid. Waarom geen couscous bereiden met veel groenten maar zonder merguez, of een stoofpot met heel weinig vlees, enkel voor de smaak, voor het op smaak brengen van een bouillon. Gebruik en misbruik keukenkruiden en specerijen, zoals kurkuma, met anti-ontstekingseigenschappen. En zoveel mogelijk fruit en groenten natuurlijk : kruisbloemigen (kool, broccoli met antikanker eigenschappen), de lookfamilie (look, sjalot, ui, bieslook, prei) en rode vruchten (frambozen, bosbessen...). Bekijk ook : "Onze type levensstijl".

 

Zit men financieel wat krap dan wordt meestal eerder gekozen voor producten met de beste kwaliteit/prijs verhouding, doch dit leidt meestal tot een overconsumptie van te vette en te gesuikerde producten. En dan laat men sommige goede en laag geprijsde vis- en groentenconserven links liggen. Goedkoop voedsel is een illusie, de werkelijke voedselprijs wordt cash betaald : op rekening van het milieu, onder vorm van subsidies en vooral ten koste van onze gezondheid.

 

Spijtig genoeg zijn fruit en groenten niet echt bemind als voedsel. Een fiscale ingreep, zoals een verlaging van de BTW, of door het betoelagen voor groenten en fruit (gecompenseerd door een belasting op de suikerrijke en vetrijke voedingsmiddelen) is nodig, samen met coaching vanaf de geboorte of zelfs nog vroeger (zie : "Voorkomen, de middelen").

 

Zie ook het rapport van Prof. Olivier De Schutter, Speciaal VN-rapporteur voor het recht op voedsel waarin hij pleit voor junkfoodbelasting (abstract - volledig rapport : geen Nederlandstalige vertaling beschikbaar 03/2012) : onze eetsystemen maken ons ziek!

 

Prof. Olivier De Schutter schuift 5 prioritaire acties naar voor om een correcte voedingswijze zijn plaats te geven in zowel de ontwikkelde als de onderontwikkelde wereld :

1. 1. • het belasten van producten die de gezondheid kunnen schaden

      • het wettelijk regelen van voedingsmiddelen rijk aan verzadigde vetten, zout en suiker

      • het beperken van publiciteit voor junkfood

      • het herbekijken van landbouwsubsidies die sommige ingrediënten goedkoper maken dan andere en

      • het ondersteunen van de plaatselijke voedselproductie zodat de lokale bevolking toegang krijgt tot gezond, vers en nutriëntenrijk voedsel.

 

De grootwarenhuizen hebben ook een rol te spelen : het is niet omdat de winkelrekken vol liggen met groenten, fruit en andere gezonde producten dat de consument hun samenstelling en hun voedingswaarde kent of weet hoe hen te gebruiken. Duidelijke en gedetailleerde etikettering is dus nodig. Eventueel gepaard gaande met een internetsite voor receptideeën, raadgevingen en promoties.

 

Alleszins, zolang snacks te koop worden aangeboden aan de kassa's en een mooi zakencijfer opleveren, is en blijft alle moeite zinloos.

 

Praktisch :

Ingenieurs en scheikundigen maken dat niets is wat het lijkt! Voedselproducenten gaan shoppen op beurzen zoals "Food Ingredients Europe" maar weten niet wat ze kopen. Zij zien wel het gemak in van bv. een voorgekookte en met water geïnjecteerde kip die zij kunnen inwrijven met een hele variëteit van ingrediëntenmengsels die het flauwe vlees resp. Chinees, Thaïs, Marokkaans, tandoori, Mexicaans, Italiaans of Creools doen smaken...

 

Wijzelf staan er niet meer bij stil. Wij zoeken ook het gemak. Die gemengde sla. Een zakje gemengde sla dat een week "vers" blijft, dat kan toch niet!

 

Laat je niet bedotten : de ingrediënten kunnen van gelijk waar komen : geloof niet dat de slakken uit Bourgogne komen, of de mosterd uit Dijon, en camembert en brie uit Frankrijk (maar waarschijnlijk uit Australië)... Dit is perfect legaal in Europa : niet de origine maar het recept telt!

 

Daarom : Kant-en-klare gerechten : weet wat je eet Serge Pieters, diëtist en voedingsdeskundig van de Union Professionnelle des diplômés en diététique de langue Française (UPDLF) in Bodytalk 07-08 2013 pg 42-44: Laat je niet leiden door de foto's op de verpakking!

 

1. • Imitatiekaas : pizza's bv. zien er zeer aantrekkelijk uit maar bevatten geen echte kaas maar "analoge" kaas. Het Amerikaanse Cargill maakt 2 soorten analoge kaas of imitatiekaas : de ene bestaat uit 15% melkeiwitten, palmolie (de goedkoopste verzadigde olie) en een aantal smaakversterkers. De andere nepkaas (Lygomme° ACH Optimum), bestemd voor de Europese markt, bevat 3 soorten zetmeel (waaronder galactomannaan (E 410,412, 417) en carrageen (E 407) gebruikt als geleermiddelen) en aroma's. Doch geen spoor van melk. Het trekt op kaas, het smaakt naar kaas, maar het is helemaal geen kaas!

 

Dit type analoge kazen zit ook in andere kant-en-klaar gerechten zoals lasagne, cheeseburgers, moussaka en alle gerechten waarvan wij, consumenten, aannemen dat er kaas inzit (macaroni en pasta's met kaas...).

 

De Europese Unie keurt het gebruikt van analoge kazen goed op voorwaarde dat de aanwezigheid ervan vermeld staat in de ingrediëntenlijst op de verpakking. Je moet wel weten wat galactomannaan en carrageen in een gerecht willen zeggen...

 

1. • Bouillonzout :

   • • kippenbouillon bevat maar 2% kippenvet en 0.2% kippenvlees, de rest is voor het overgrote deel zout.

     • vleesbouillon bevat niet meer dan 3% vleesextract, de rest vooral zout

     • groentebouillon : maar bv. 4.7% groenten, en meer dan 37% zeezout

     • ...

 

1. • Vleeslijm : wordt gebruikt voor het maken van "samengesteld" vlees waarbij afval van goede stukken vlees lijkt te veranderen in een gebraad of een ham (bv. kalfsgebraad). Hiervoor maakt de voedingsindustrie gebruik van de enzymen transglutaminase (of vleeslijm) en/of trombine met het eiwit fibrinogeen, waarbij eiwitten aan mekaar worden gebonden. Het kan er toe leiden dat je de richting van de vezels niet terugvindt.

   • • vleeslijm wordt ook gebruikt bij de productie van sommige melkproducten en yoghurt, viskroketten en surimi of nepkrabvlees (want het bevat geen greintje krab, alleen allerhande visafval met een hele brij toevoegmiddelen, aroma's van kunstkrab, garnalen... en kleurstoffen (ontkruide paprika))... Te mijden!

     • verplichte vermelding in Europa : "Samengesteld uit stukjes vlees".

 

1. • Nitraten zijn nog in kleine hoeveelheden toegelaten om vlees dat er wat bleek uit ziet een roder kleurtje te geven. Nitraten zijn onschadelijk maar het bijproduct nitriet is dat niet. Nitrieten in contact met eiwitten in vlees (myoglobines) vormen er nitrosomyoglobinen (helrood). In bepaalde omstandigheden echter (bv. in het zure maagmilieu) kunnen nitrieten interageren met aminozuren en kankerverwekkende N-nitrosamines vormen.

 

1. • Witte chocolade : bevat in het beste geval naast cacaoboter, suiker, melkpoeder, lecithine en vanille geen greintje chocolade. Het gebruik van cacaoboter is in Europa zelfs niet verplicht en mag vervangen worden door andere vetten... Even vergelijken : tov zwarte chocolade bevat witte chocolade

   • • amper de mineralen Mg, K, Mn, Fe, Zn of I maar wel meer calcium

     • meer vit A, Bètacaroteen, vit E, vit B2 maar minder vit B1, B3, B6, B9 en B12

     • meer suiker (55 tot 60%) en 30% vet ; pure chocolade bevat 25 tot 28% suiker en 70% cacao, die zelf 40% vet bevat.

 

1. • Snelle soep : heel weinig groenten en veel zout, daarom geen volwaardig alternatief voor Oma's soep!

   • • lees het etiket van bv. kervelsoep : gewijzigd maïszetmeel, plantaardig vet, zout, aardappelen, tarwemeel, smaakversterkers (E621), kervel (3.2%), prei ui, spinazie (1.1%) : dus totaal 4.3% groenten!

     • preisoep? : 3.2% prei...

     • wat hebben we geleerd vandaag : maak je soep zelf!

 

Denk daarom steeds 2x na en wees altijd kritisch bij de aankoop van voedingsmiddelen! De kwaliteit van je leven heeft geen prijs...

 

Meer weten? Meer lezen : "Slik je dat" (Joanna Blythman), "Wat (w)eten we? De waarheid over ons voedsel" (Laurens de Meyer).

 

Wees slim :

 

1. • bereid zelf je pizzadeeg en beleg met echte groenten en kaas.

   • koop kaas in een kaaswinkel en rasp hem zelf (voor een gratin bv.).

   • voor kwaliteitsvol gehakt koop je beter een mooi stuk vlees bij de slager dat je vervolgens zelf hakt.

   • vraag aan je slager of hetgeen je bestelt geen samengesteld vlees is.

   • trek in krab? Vermijd surimi.

   • maak zelf soep : moeilijk is dat niet... en zelfgemaakte soep telt mee in je porties groenten van elke dag.

 

          

 

 

De lezer dient steeds in acht te houden dat de beschreven curatieve eigenschappen in geen enkel geval het medisch advies vervangen, welke steeds onmisbaar is bij het stellen van een diagnose en bij bepaling van de ernst van de aandoening. Wel wordt de gebruiker gestimuleerd beslissingen met betrekking tot zijn gezondheid te nemen, op basis van eigen research, steeds in samenspraak met een professionele gezondheidswerker.

 

In alle gevallen valt het gebruik van dit programma enkel onder de controle, het beheer, de risico's en de verantwoordelijkheden van de gebruiker.