Benigne prostaathypertrofie

 

           Laatste bijwerking : 2024-02-07

 

 

BPH, prostaatadenoom.

 

De prostaat, een typisch mannelijk orgaan, neemt in volume toe vanaf de leeftijd van 30 jaar. Wat soms leidt tot problemen bij het urineren.

 

Maar geen ongerustheid, dit is niet noodzakelijk een teken van kanker. Toch is voorkomen beter dan genezen.

Overzicht inhoud :

De prostaat

 

Prostaathypertrofie

 

Symptomen

 

Oorzakelijke factoren

 

Praktisch

 

Inhoud :

De prostaat :            

 

De prostaat is een kleine klier gelegen onder de blaas, zoals een ring rond de urinebuis en voor het rectum. In werkelijkheid bestaat de prostaat uit verschillende klieren met daaromheen bind- en spierweefsel.

 

Haar rol bestaat uit de productie van secreties die deel uit maken van het zaadvocht. De prostaat staat in voor het alkalischer (= minder zuur) maken van het zaadvocht, nodig om op te kunnen tegen de zure omgeving in de vagina.

 

De prostaat bestaat uit 3 zones :

 

1. • een centrale zone, de diepste zone rond de urinebuis

   • een transitiezone, in het midden

   • een perifere zone, de zone die het dicht bij het rectum ligt (---> rectaal onderzoek)

 

Onder invloed van het hormoon testosteron bereikt de prostaat zijn volwassen grootte met de puberteit.

 

De prostaat is dan ongeveer zo groot als een okkernoot, maar zal met de leeftijd in volume toenemen. Wanneer deze volumetoename in detail wordt bekeken dan zijn veelvuldige (harde) fribreuze nodulen zichtbaar, gelegen rond de urinebuis in de transitiezone. Deze al dan niet uitgesproken hypertrofie van de prostaat kan de oorzaak vormen van problemen.

 

Noot :

Prostaatkanker ontwikkelt zich daarentegen meestal in de perifere zone, de zone die bereikbaar is voor rectaal onderzoek.  

 

Prostaathypertrofie :            

 

Bij een bepaald aantal mannen gaat dit orgaan met de leeftijd nog verder vergroten, waardoor mictieproblemen ontstaan doordat de urinebuis wordt dichtgedrukt. Ongeveer 30% van de mannen vertonen rond hun 50ste symptomen van BPH die storend overkomen. Dit percentage stijgt met de leeftijd : op 70 jarige leeftijd komt BPH voor bij 70% van de mannen.

 

Daarnaast vertonen sommige mannen met een sterk vergrote prostaat helemaal geen klachten, maar hebben anderen, met een licht gezwollen prostaat, alle problemen van de wereld om te plassen. Als je prostaat opzwelt, worden je zaadleiders en urinebuis samengedrukt. Het wordt moeilijker om een erectie langer dan een paar minuten vol te houden... en de constante behoefte om te plassen helpt niet.

 

Als je al zittend plast, maar daarna rechtstaat, en opeens weer evenveel moet plassen : dat zijn symptomen van een goedaardige prostaathypertrofie.

 

Testosteron (testes) wordt in de prostaat omgezet naar DHT (dihydrotestosteron) onder controle van het 5-alfa-reductase-enzym. Dit DHT speelt bij BPH de hoofdrol.

 

Het is niet bekend waarom de prostaat bij sommige mannen zwelt en niet bij anderen. Alhoewel testosteron (testes) nodig is voor de groei van de prostaat, betekent een verhoogde testosteron/DHT-spiegel in het bloed niet noodzakelijk een prostaathypertrofie. Bij het verouderen wordt echter een daling gezien van het testosterongehalte en een verhoging van de oestradiolproductie vooral in het vetweefsel... (dus hoe meer vet, hoe meer oestrogenen). Juist die verstoring van de verhouding vrij testosteron / oestrogenen wordt geacht de voornaamste oorzaak te zijn van BPH. Het oestradiol vindt alfa- en bèta-receptoren in het stroma van de prostaat, waardoor een nieuwe stroom van groeifactoren ontstaat die op zijn beurt leidt tot een ongecontroleerde groei (en misschien tot de opflakkering van een occult carcinoom).

 

Testosteron zelf wordt ook in de prostaat ook onder invloed van het aromatase-enzym omgezet in oestradiol. Dit enzym zorgt ook voor de omzetting van een ander mannelijk hormoon, androsteendion (bijnier), naar estron, een vrouwelijk hormoon. Een klein gedeelte hiervan wordt verder omgezet naar oestradiol.

 

Het gehalte testosteron vermindert met de jaren maar niet het oestradiolgehalte. Eerst en vooral omdat de activiteit van het aromatase-enzym in alle weefsels verhoogt met de jaren, maar ook omdat mannen met de jaren dikker worden. Lichaamsvet is niet alleen een opslagplaats voor hormonen, er worden ook hormonen actief omgezet : androsteendion naar oestradiol en testosteron naar DHT. Dit oestradiol bezit de eigenschap de groei van prostaatcellen te stimuleren.

 

In ieder geval wijst een vergroting van de prostaat niet noodzakelijk op een gezondheidsprobleem. Het kan er echter wel van komen. Verhoogde Prolactine–hormoonspiegels (zie "Activiteit en kenmerken van hypofyse-hormonen") op hogere leeftijd (maar ook door bier, stress, gebrek aan zink en vit B6) stimuleert de werking van het 5-alfa-reductase enzym (dat de omzetting van testosteron naar DHT regelt) en de binding van (dihydro)testosteron aan prostaatcellen.

 

Testosteron   --->   5-alfa-reductase   --->   Dihydrotestosteron (DHT)   --->   prostaatvergroting

(niet actief)                                                    (actief)

 

 

Ontsteking/Metaboolsyndroom :

 

Recenter, wilden onderzoekers begrijpen welke ontstekingsbevorderende criteria in het bijzonder in verband kunnen worden gebracht met prostaathyperplasie. In een panel van 103 mannen met BPH ontdekte het onderzoek dat bij degenen die ook het metabool syndroom hadden, de concentratie van ontstekingsbevorderende interleukines IL-6 en IL-18 in prostaatweefsel hoger was dan bij mannen met BPH zonder metabool syndroom. Dit ontstekingsverschijnsel wordt vermoedelijk bevorderd door een onevenwichtige verhouding tussen HDL-cholesterol en triglyceriden, kenmerkend voor het metaboolsyndroom, en door een daling van het gehalte aan vetzuren met een korte keten (die normaal gesproken ontstekingen helpen voorkomen) in verband met een verstoorde darmmicrobiota - ook grotendeels toe te schrijven aan het metaboolsyndroom.

 

 

Symptomen :            

 

De volgende symptomen duiken eerst op :

 

1. • minder krachtige urinestraal

   • moeilijker starten met plassen

   • frequenter naar het toilet, telkens voor twee keer niets

   • frequenter 's nachts opstaan om te plassen

   • moeilijker stoppen met plassen

   • klein urineverlies

 

In dit stadium is meestal nog geen medicatie nodig. Er wordt gewoon afgewacht hoe de toestand zich ontwikkelt. In vaktaal : Watchful waiting.

 

De volgende symptomen kunnen ernstig storen :

 

1. • alle moeite hebben van de wereld om te plassen

   • een plotse totale urineretentie

   • urineweginfecties, die chronisch kunnen worden, door het niet volledig ledigen van de urineblaas met achterblijven van rest-urine

   • prostatitis : prostaatontsteking, meestal bacterieel van oorsprong (antibiotherapie), welke kan gepaard gaan met

   • • koorts en rillingen

     • pijn tussen de aars en de penis

     • pijn in de onderbuik en de lies tijdens de ejaculatie

     • plasproblemen

     • bloed in de urine of in het sperma

     • een pijnlijk aanvoelende prostaat bij rectaal onderzoek, met tijdelijke zwelling (geen verband met BPH of prostaatkanker)

 

Alhoewel dat een prostaatvergroting bij BPH niet wordt beschouwd als een fase welke het ontstaan van prostaatkanker vooraf gaat, hebben de twee aandoeningen dezelfde oorzakelijke factoren (androgenen, genetisch, omgevingsgebonden...). Doch in een aantal gevallen bestaat er toch een verband tussen hypertrofie en het ontstaan van goedaardige (adenomen) of slechtaardige tumoren (carcinomen).

 

Bij mannen met goedaardige prostaathypertrofie is het vaak zo dat de PSA-waarde wordt gemeten. Als die hoger is dan verwacht, vindt men vaak prostaatkanker. Prostaatkanker is over het algemeen asymptomatisch. Als er symptomen zijn, is het al veel te laat. Bij uitzaaiingen in je botten voel je pijn in je botten. Vroeger zagen we al eens een prostaat zodanig groeien dat hij in de weg zat om te plassen, maar die exotische gevallen van symptomatische prostaatkanker stellen we nu niet meer vast.

 

Oorzakelijke factoren :            

 

Leeftijd : vooral na 60 jaar door de natuurlijke verstoring van de verhouding "vrij testosteron / oestrogenen" gedurende het verouderingsproces.

 

Familiale antecedenten : genetisch bepaald. Als er in je familie een voorgeschiedenis van prostaatkanker is, kun je beter extra voorzichtig zijn en je regelmatig laten controleren (hetzelfde geldt voor borstkanker bij de vrouwelijke kant van de familie: hoe meer borstkanker er was, hoe groter ook de kans op prostaatkanker). Een verslag in The Journal of Clinical Oncology poneerde dat je kans op prostaatkanker een kwart hoger is als je vader de kanker had op hogere leeftijd. Als hij al lang voor hij met pensioen ging prostaatkanker kreeg, verhoogt je risico met bijna de helft.

 

Ras : een studie in Genome Medicine toonde aan dat zwarte mannen een veel groter risico op ernstige prostaatkanker hebben dan blanke, wat voor een deel aan specifieke genenconstellaties gekoppeld zou zijn. Maar welke genen er verantwoordelijk voor zijn, moet nog worden onderzocht. Wetenschappers schakelen zelfs artificiële intelligentie in om greep te krijgen op de complexiteit van het verhaal. Genetica is bijna altijd een ingewikkeld gegeven.

 

De omgeving : in het bijzonder sommige uitwendige stoffen, zoals xeno-oestrogenen, oefenen een invloed uit op de hormonale spiegels en gaan de groei van het prostaatspierweefsel stimuleren. Deze xeno-oestrogenen zijn aanwezig in de voeding, in detergenten, in pesticiden, in verpakkingsmateriaal en in gezuiverd afvalwater.

 

Levensstijl :

 

1. • de bloedcirculatie ter hoogte van het bekken is cruciaal voor de zuurstof- en nutriëntenaanvoer :

   • • vermijd dan ook te sterk spannende kleding,

     • een frequente zittende positie (bestuurder van taxi, vrachtwagen, vliegtuig...),

     • maar vermijd ook :

     • • het vrijwillig uitstellen van plassen

       • constipatie... (door de congestie thv van het bekken die hierbij ontstaat)

 

1. • tekort aan beweging

 

1. • chronische intense stress

 

1. • het westers voedingsmodel, rijk aan proteïnen en dierlijke vetten en arm aan vezels, is betrokken bij het ontstaan van BPH (en van prostaat kanker) ; er bestaat een verband tussen hoge LDLcholesterol serumwaarden en het ontstaan van BPH...

 

1. • het metaboolsyndroom verhoogt het risico op de ontwikkeling van BPH en prostaatkanker European Urology, 04/2009 .

 

Praktisch :            

 

Les médicaments :

 

5-alpha-reductaseremmers behoren tot de meest voorgeschreven medicijnen voor goedaardige prostaathyperplasie. Hun rol is het remmen van de werking van het enzym 5-alfa-reductase om de omzetting van testosteron in DHT te voorkomen... en daarom je DHT-niveaus zo laag mogelijk te houden.  Het grootste probleem met deze geneesmiddelen is dat ze de productie van DHT in je hele lichaam blokkeren - niet alleen in de prostaat. 5-alpha-reductaseremmers kunnen een 'penopauze' uitlokken: opvliegers, nachtelijk zweten, uitputting en libidoproblemen.

 

Alfa-blokkers pakken niet hetzelfde probleem aan als 5-alfa-reductaseremmers. Hun rol is om de celdeling in je prostaat tegen te gaan. Maar er zijn risico's op bijwerkingen: retrograde ejaculatie, hypotensie, slaperigheid, duizeligheid, enz.

 

 

Voedingsmiddelen / voedingssupplementen :

 

 

1. • Rijk aan polyfenolen : bosbessen, gefermenteerde granaatappelelixir... in de preventie van BPH en om recidiven te voorkomen.

 

1. • Rijk aan lignanen : lijnzaadolie, lijnzaad en sesamzaad... : bevatten de lignanen matairesinol en secoisolariciresinol  diglucoside (SDG).

 

In de behandeling van BPH : lignanen

 

1. 1. 1. • stimuleren in de lever de synthese van SHBG (sexhormon binding globuline) dat bijna 90% van het vrije testosteron (en oestrogenen) in het bloed bindt, en daarmee ook de omzetting naar DHT

         • remmen de heropname van testosteron in de darm (onderbreking van de enterohepatische cyclus)

         • remmen het 5-α-reductase (remt de activatie van het testosteron door inhibitie van haar omzetting naar het meer actieve DHT)

         • remmen het aromatase, het enzym dat tussen komt bij de omzetting van DHT in oestradiol, waardoor het helpt de verhouding "vrij testosteron / oestrogenen" te herstellen

 

 

1. • Rijk aan fyto-oestrogenen :

 

1. 1. • soja (genisteïne, daidzeïne), bonenscheuten (coumestrol), lijnzaadolie (secoisolariciresinol en matairesinol)

 

Impact van de fyto-oestrogenen :

 

1. 1. 1. • daar een hoge concentratie aan oestrogenen betrokken is bij de groei van prostaatkanker en van BPH en daar fyto-oestrogenen een zwakke oestrogene werking vertonen in een sterk oestrogene omgeving, kan de impact van fyto-oestrogenen positief zijn...

         • genisteïne en daidzeïne bezitten daarbij nog de capaciteit androgene receptoren te bezetten en de synthese van het SHBG in de lever te stimuleren (verhoogde fixatie van testosteron ---> minder vrij testosteron beschikbaar)

         • inhibitie van het 5-α-reductase (remt de activatie van het testosteron)

         • inhibitie van het 17-β-hydroxysteroïd dehydrogenase (minder omzetting van androstenedion in testosteron ---> minder vrije androgenen beschikbaar)

 

1. • Rijk aan antioxidanten : voor het neutraliseren van de vrije radicalen die ontstaan bij intense stress

 

1. 1. • vitamine E

      • selenium

      • lycopeen, een carotenoïde, de rode kleurstof in o.a. tomaten

      • polyfenolen zoals catechines (bv. in Groene thee, paddenstoelen en Shiitake), quercetine (mogelijke interactie met tamsulosine? ), OPC... : zouden de activiteit van het 5-alfa-reductase en het aromatase-enzym beperken

      • ...

 

1. • Rijk aan omega3 vetzuren : verzadigde dierlijke vetten (rood vlees!) en trans vetzuren (margarine!) zijn te mijden :

 

1. 1. • verkies eerder levertraan- of heilbotolie

      • zie ook avocado's

      • daarbij bevatten deze oliën ook veel vitamine D, die tussen komt bij de regulering van de prostaatweefselcellen via zijn vitamine D receptoren

 

1. • Rijk aan zink :

 

1. 1. • alhoewel zink in belangrijke hoeveelheden voorkomt in de prostaat, heeft een tekort waarschijnlijk niets te maken met BPH. Studieresultaten zijn tegenstrijdig....

 

1. • Rijk aan vitamine D en K2 :

 

1. 1. • beiden ondersteunen de gezondheid van de prostaat.

 

 

Levensstijl :

 

1. • Blijf slank of vermager.

 

1. • Bewegen, bewegen, bewegen :

 

1. 1. • vooral fysische oefeningen op de grond

      • meer specifiek gericht

      • • op de buikzone

        • het plooien van de benen

        • de gehurkte zit

      • zijn te mijden : paardrijden en fietsen

 

1. • Zuiveringskuren :

 

1. 1. • voor het verwijderen van xeno-oestrogenen, enz ...

 

1. • Massages :

 

1. 1. • van de prostaatklier bij chronische prostatitis

 

1. • Stressbeheer :

 

1. 1. • kies voor relaxatie-technieken

 

1. • Te mijden :

 

1. 1. • te calorierijke voedingsmiddelen (te gesuikerd en/of te vet) : een overmatige aanvoer van energierijk voedsel duwt het organisme in een aangeslagen toestand.

      • prikkelende of sprankelende dranken zoals alcohol, bier, koffie, sterke thee, spuitwater, cola, champagne, witte wijn...

      • melk en melkproducten... : tot op heden bewezen 12 prospectieve studies, naar de risicofactoren van de prostaat, dat de grootste verbruikers van melkproducten een 1,5 à 5,5 x hoger risico op prostaatkanker lopen in vergelijking met zij die geen melkproducten gebruiken.

      • verzadigde vetten, bewerkt vlees (charcuterie, bacon, worsten...).

      • teveel meervoudige onverzadigde vetzuren (MOVZ zoals EPA en DHA) : verhoogt risico op BPH! Deze vetzuren zijn gevoelig voor oxidatie en kunnen oxideren tot peroxiden. Deze laatsten kunnen indirect de concentraties aan het 5 alfa-reductase en DHT in de prostaat verhogen.

      • • het gebruik van olijfolie is te verkiezen

        • om toch voldoende aanvoer van omega3 (en 6) vetzuren te verzekeren : eet elke dag 6 tot 10 walnoten.

 

Fytotherapie :

 

1. • Serena repens (SABAL, Dwergpalm) :

 

1. 1. • het liposterolisch extract uit de bessen bevat fytosterolen zoals bèta-sitosterol, lupeol, campesterol en tot 85% essentiële vetzuren (oliezuur, linolzuur, myristinezuur)

      • het laat de vermindering toe van de symptomen bij BPH vergelijkbaar met de inwerking van fenasteride (PROSCAR°)

      • werkingsmechanismen :

      • • inhibitor van het 5-α-reductase (remt de activatie van het testosteron naar DHT)

        • vermindert het aantal testosteron-receptoren

        • treedt in competitie met het DHT voor de receptorbinding (anti-androgeen effect : zie testosteron)

        • downregulatie van de IGF-I : reductie van de proliferatie van de prostaatcellen

        • remmer van het 5-lipoxygenase, van het COX en van het fosfolipase A2 (anti-inflammatoir effect : zie : "Inflammatie")

 

1. • Prunus africanus (Rood stinkhout) :

 

1. 1. • het bast-extract ,gestandaardiseerd op 14% triterpenen, bevat fytosterolen zoals bèta-sitosterol en n-docosanol

      • het laat de vermindering van de symptomen van BPH toe, in het bijzonder door het verminderen van de behoefte tot nachtelijk plassen (-19%), van het urine restvolume (-24%) en door verhoging van de capaciteit tot urineren (peak urine flow) (+23%)...

      • werkingsmechanismen :

      • • oestrogeen noch inhibitor van het 5-α-reductase (remt de activatie van het testosteron)

        • inhibitor van het aromatase, het enzym dat tussen komt bij de omzetting van DHT in oestradiol, waardoor het helpt de verhouding vrij testosteron / oestrogenen te herstellen

        • downregulatie van de IGF-I (insulinelike Growth Factor I), een groeifactor : reductie van de proliferatie van de prostaatcellen

        • verhoging van de elasticiteit van de blaas ; geen androgeen noch oestrogeen effect

 

1. • Epilobium angustifolium (Wilgenroosje) :

 

1. 1. • de extracten bevatten flavonoïden (myricitine, guaiaverine, quercitrine, quercetine) en sterolen zoals bèta-sitostérol

      • het laat de vermindering van de symptomen van BPH toe en vertoont een antibacteriële, antischimmel en antigist werking

      • werkingsmechanismen :

      • • inhibitor van het 5-α-reductase (remt de activatie van het testosteron)

        • inhibitor van het aromatase

        • inhibitor van het COX (anti-inflammatoir effect)

        • antimicrobiële werking (o.a. tegen E. coli, in de preventie van blaasontstekingen)

 

1. • Bloempollen :

 

1. 1. • pollenextract : pollenextract helpt bij het verlichten van urinaire ongemakken in verband met uw prostaatklier en verbetert zo uw levenskwaliteit 

      • bloempollen zijn rijk aan flavonoïden (polyfenolen) en bevatten veel mineralen. Deze laatsten spelen dikwijls een rol als katalysator in verscheidene metabole processen...

      • haar krachtige ontstekingsremmende effecten kunnen de symptomen, de pijn en de levenskwaliteit van patiënten met chronische prostatitis aanzienlijk verbeteren (zie "Andere voedingsmiddelen, Honing").

 

1. • Pompoenpitten/ pompoenpitten olie :

 

1. 1. • de extracten of de olie zijn rijk aan fyto-oestrogenen, lignanen, Zn, Se, carotenoïden, cucurbine, vitamine E en C, omega3 vetzuren (linolzuur)...

      • remt de groei van het prostaatweefsel (door het bezetten van de DHT-receptoren), werkt ontstekingswerend en ontzwellend...

      • verbetert de mictie, bevordert daarbij de contractie van de blaasspier en versterkt de blaashals waardoor minder ongewenst urineverlies optreedt...

 

1. • Maca : normaliseert het libido en de testosteronspiegel (wat een directe invloed heeft op de grootte van de prostaat.

    

   • Netelwortel

 

1. 1. • bevat actieve stoffen zoals bèta-sitosterol die een directe invloed uitoefent op het aromatase.

      • zou de plasproblemen verbeteren en het prostaatvolume licht verlagen.

 

          

 

 

De lezer dient steeds in acht te houden dat de beschreven curatieve eigenschappen in geen enkel geval het medisch advies vervangen, welke steeds onmisbaar is bij het stellen van een diagnose en bij bepaling van de ernst van de aandoening. Wel wordt de gebruiker gestimuleerd beslissingen met betrekking tot zijn gezondheid te nemen, op basis van eigen research, steeds in samenspraak met een professionele gezondheidswerker.

 

In alle gevallen valt het gebruik van dit programma enkel onder de controle, het beheer, de risico's en de verantwoordelijkheden van de gebruiker.